Zbieg bonifikat
1.1. Zasadniczo można korzystać tylko z jednej bonifikaty.

1.2. Z art. 75 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami – dalej u.g.n. – wynika jednoznacznie, że w przypadku zbiegu praw do bonifikat, tj. bonifikaty wynikającej z uchwały lub zarządzenia (art. 73 ust. 3 u.g.n.), bonifikaty z tytułu zabytku (art. 73 ust. 4 u.g.n.) albo bonifikaty z tytułu niskich dochodów (art. 74 ust. 1 u.g.n.), stosuje się tylko jedną bonifikatę, korzystniejszą dla użytkownika wieczystego.

1.3. Powyższe zastrzeżenie nie dotyczy spółdzielni mieszkaniowej korzystającej z bonifikaty na podstawie art. 74 ust. 2 u.g.n. Jak nietrudno zauważyć, przepisart. 75 u.g.n. nie obejmuje bowiem bonifikaty udzielanej spółdzielni z tytułu niskich dochodów osób, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali. Oznacza to, że tębonifikatę można łączyć z bonifikatą wynikającą z uchwały lub zarządzenia właściwego organu albo z bonifikatą z tytułu zabytku. Spółdzielnia nie będzie mogła natomiast korzystać z trzech bonifikat jednocześnie, ponieważ bonifikata wynikająca z uchwały lub zarządzenia pozostaje w zbiegu z bonifikatą z tytułu zabytku.

1.4. Pod pojęciem bonifikaty korzystniejszej należy zasadniczo rozumieć jej wysokość. Im bowiem bonifikata wyższa, tym korzystniejsza. Może się jednak okazać, że w konkretnym przypadku uwzględnieniu będą podlegać inne okoliczności, zwłaszcza jeżeli w zbiegu pozostają bonifikaty tej samej wielkości.

Przykład.
Użytkownik wieczysty uprawniony do bonifikaty rzędu 50% z tytułu niskich dochodów oraz do bonifikaty rzędu 50% z tytułu zabytku.

W podanym wyżej przykładzie można rozważyć, czy bonifikatą korzystniejszą dla użytkownika wieczystego nie będzie bonifikata z tytułu zabytku, zważywszy że w przeciwieństwie do bonifikaty dochodowej nie wiąże się ona z koniecznością corocznego składania właściwemu organowi zestawienia dochodów.

Wypowiedzenie bonifikaty
2.1. Zagadnienia materialnoprawne

2.1.1. Przepis art. 73 ust. 6 u.g.n. nakłada na właściciela (właściwy organ) obowiązek wypowiedzenia udzielonej bonifikaty, jeżeli osoba, której oddano nieruchomość w użytkowanie wieczyste, przed upływem 10 lat od dnia ustanowienia tego prawa:
1) dokonała jego zbycia;
2) wykorzystała nieruchomość na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty.

2.1.2. Wypowiedzenie bonifikaty może dotyczyć wyłącznie bonifikat celowych albo podmiotowych. Chodzi więc o bonifikaty przyznane albo z uwagi na określony, deklarowany przez nabywcę użytkowania wieczystego cel wykorzystywania gruntu (np. wykorzystywanie gruntu na cele oświatowe), albo z uwagi na określone cechy nabywcy (np. kościół).

2.1.3. Lokalizacja ust. 6 w ramach art. 73 u.g.n. sugeruje, że możliwość wypowiedzenia bonifikaty obejmuje zarówno bonifikaty wynikające z uchwały lub zarządzenia (art. 73 ust. 3 u.g.n.), jak i bonifikaty z tytułu zabytku (art. 73 ust. 4 u.g.n.). Bonifikata z tytułu zabytku nie jest jednak bonifikatą celową ani podmiotową. Jest ona udzielana ze względu na szczególne właściwości (cechy) przedmiotu użytkowania wieczystego, które są niezależne od sposobu korzystania z nieruchomości i podmiotu użytkowania wieczystego.

Pełna treść komentarza dostępna jest w programie LEX dla Samorządu Terytorialnego>>>




@page_break@

Tak więc w praktyce możliwość wypowiedzenia bonifikaty ograniczona jest wyłącznie do bonifikat ustanowionych na podstawie art. 73 ust. 3 u.g.n., i to tylko tych, które zostały uzależnione od określonego sposobu korzystania z gruntu lub od posiadania przez użytkownikawieczystego określonych cech. Co więcej, mimo zbycia nie będzie podstaw do wypowiedzenia bonifikaty, jeśli nabywca kontynuuje określony sposób korzystania z gruntu lub posiada analogiczne do zbywcy cechy uprawniające do bonifikaty.

Przykład.
W 2010 r. gmina oddała kościołowi grunt w użytkowanie wieczyste wraz z udzieleniem nabywcy bonifikaty od opłat rzędu 60% z uwagi na posiadanie przez nabywcę statusu kościoła. W 2012 r. kościół zbył prawo użytkowania wieczystego na rzecz innego kościoła.

2.1.4. Wypowiedzenie bonifikaty może nastąpić wyłącznie w przypadku, gdy zmiana sposobu korzystania z gruntu lub zbycie nastąpiły w terminie 10 lat, licząc od dnia ustanowienia użytkowania wieczystego. Ustawodawca sygnalizuje tym samym, że dla zapewnienia ciągłości korzystania z konkretnej bonifikaty wystarczy, by pierwotny nabywca wykonywał prawo użytkowania wieczystego przez okres co najmniej 10 lat. Zmiana celu korzystania z gruntu lub jego zbycie po tym okresie nie będą już stanowiły podstawy wypowiedzenia bonifikaty, tak więc bonifikata ulega wówczas swoistej petryfikacji, stając się trwałym elementem stosunku użytkowaniawieczystego.

Przykład.
W 2000 r. gmina oddała osobie fizycznej grunt w użytkowanie wieczyste w celu produkcji energii ze źródeł odnawialnych, w związku z czym udzielono nabywcybonifikaty od opłat rzędu 80%. W 2012 r. osoba ta zaprzestaje tej działalności i zmienia sposób korzystania z gruntu.

2.1.5. Pojęcie zbycia w rozumieniu art. 73 ust. 6 u.g.n. należy rozumieć szeroko. Chodzi tu o każdą czynność prawną (oświadczenie woli), której celem jest przeniesienie prawa użytkowania wieczystego na inny podmiot. Nie będzie natomiast zbyciem zdarzenie prawne sensu stricte, np. śmierć użytkownika wieczystego i związana z tym sukcesja jego praw i obowiązków na spadkobierców.

2.1.6. Mimo zbycia nie będzie podstaw do wypowiedzenia, jeśli zbycie nastąpi na rzecz podmiotów określonych w art. 73 ust. 7 u.g.n., a więc na rzecz osoby bliskiej (zdefiniowanej w art. 4 pkt 13 u.g.n.), pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego albo pomiędzy jednostką samorządu terytorialnego i Skarbem Państwa.

2.1.7. „Wykorzystywanie nieruchomości na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty" w rozumieniu art. 73 ust. 6 u.g.n. nie musi wcale oznaczać zmiany celu, na jaki grunt został oddany w użytkowanie wieczyste.

Przykład.
Gmina oddała grunt w użytkowanie wieczyste na realizację celów rolnych, zaś dodatkowo udzielono nabywcy bonifikaty od opłat rzędu 80% w związku z tym, że uprawa ziemi prowadzona ma być w sposób ekologiczny. Ewentualne odstąpienie przez użytkownika wieczystego od takiego sposobu uprawy oznaczać będzie zmianę celu uzasadniającego zastosowanie bonifikaty, jednak nie będzie zmieniać celu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste.

2.1.8. Bliższa analiza art. 73 ust. 6 u.g.n. wskazuje, że okres dziesięciu lat, w ciągu których nie powinno nastąpić zbycie lub zmiana celu korzystania z gruntu, nie ma charakteru bezwzględnego. Ustawodawca wprowadził bowiem dodatkową przesłankę dopuszczalności wypowiedzenia. Podstawa do wypowiedzenia bonifikatyzaistnieje bowiem tylko wówczas, gdy zmiany celu lub zbycia w okresie dziesięciu lat dokona pierwotny nabywca użytkowania wieczystego („osoba, której oddano nieruchomość w użytkowanie wieczyste"1). A contrario, jeśli zmiany celu korzystania z gruntu lub zbycia dokona np. spadkobierca, nie będzie podstaw dowypowiedzenia, mimo że zmiana lub zbycie nastąpiłyby w okresie 10 lat od dnia oddania gruntu w użytkowanie wieczyste.

Przykład.
W 2010 r. gmina oddała osobie fizycznej grunt w użytkowanie wieczyste w celu produkcji energii ze źródeł odnawialnych, w związku z czym udzielono nabywcybonifikaty od opłat rzędu 80%. W 2012 r. użytkownik wieczysty zmarł i prawo użytkowania wieczystego przeszło na rzecz spadkobiercy. Spadkobierca nie kontynuował już tej działalności i zmienił sposób korzystania z gruntu.

Pełna treść komentarza dostępna jest w programie LEX dla Samorządu Terytorialnego>>>