Rada miasta ustaliła opłaty za świadczenia przedszkoli prowadzonych przez gminę. W uchwale rada wprowadziła między innymi zapis, iż w przypadku korzystania ze świadczeń przedszkoli przez dwoje lub więcej dzieci z jednej rodziny, opłaty ulegają obniżeniu, o połowę za drugie dziecko z rodziny uczęszczające do danego przedszkola, natomiast za trzecie i kolejne dziecko opłaty zostają całkowicie zniesione.

Wojewoda zaskarżył uchwałę rady do WSA. W ocenie wojewody, różnicując wysokość opłat za korzystanie ze świadczeń przedszkoli w zależności od liczby dzieci z jednej rodziny uczęszczających do przedszkola, rada miasta naruszyła wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP zasadę równości. Ponadto wskazał, iż wysokość opłaty powinna być uzależniona od liczby godzin zajęć, z jakich dane dziecko korzysta. Dopuszczalne różnicowanie wysokości opłaty powinno się opierać na kryterium zakresu korzystania ze świadczeń przedszkola. Przyjęte w uchwale kryterium liczby dzieci prowadzi wręcz do sytuacji odwrotnej – zwiększone korzystanie z usług przedszkola, wynikające z większej liczby dzieci, łączy się z obniżeniem należnej opłaty. WSA przyznał rację wojewodzie.


NSA uznał, że wprowadzenie zróżnicowanej opłaty w zależności od liczby dzieci z jednej rodziny uczęszczających do przedszkola, nie narusza wyrażonej w art.32  Konstytucji RP  zasady równego traktowania podmiotów. Przepis uchwały wprowadzający redukcję części opłaty w przypadku rodzeństwa uczęszczającego do przedszkola, za drugie i każde następne dziecko, jest zgodny z wyrażoną w art. 71  Konstytucji RP  zasadą ochrony dobra rodziny oraz znajduje oparcie w zasadzie ochrony prawa dziecka, zgodnie z którą we wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych m.in. przez ciała ustawodawcze (uchwałodawcze) sprawą nadrzędną powinno być jak najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka wyrażające się w nieskrępowanym sytuacją materialną rodziny, dostępem do edukacji, w tym także przedszkolnej. W konsekwencji, zastosowane kryterium różnicowania opierające się na ilości dzieci z jednej rodziny uczęszczających do przedszkola publicznego, nie ma charakteru dyskryminującego ani przypadkowego. Pozostaje ono w związku z celem ustawy o systemie oświaty, jakim jest zapewnienie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej, jak największej liczbie dzieci, poprzez wprowadzenie bezpłatnego nauczania i wychowania w zakresie co najmniej podstawy programowej wychowania przedszkolnego, jako obowiązkowego zadania własnego gminy. Oznacza to, że przyznany w drodze powyższej regulacji przywilej ma charakter ochronny i za uznaniem konstytucyjnego charakteru przyjętego zróżnicowania przemawia waga interesów podlegających ochronie, a więc dobro rodziny i dziecka – podkreślił NSA.

Ponadto zdaniem NSA zasada ekwiwalentności dotyczy ustalenia opłat, natomiast nie odnosi się do ulg. Zastosowanie ulgi nie powoduje zmiany faktycznej opłaty, gdyż nadal pozostaje ona w tej samej wysokości. Koszt ulgi jest przerzucony na gminę, a nie na innych rodziców. W konsekwencji oznacza to, że organ prowadzący był uprawniony do różnicowania wysokości opłat pobieranych od rodziców w zależności od liczby dzieci z jednej rodziny, które korzystają z przedszkola – uznał NSA.

Na podstawie: Wyrok NSA z 26 lipca 2012 r., sygn. akt I OSK 997/12, prawomocny

Przydatne materiały:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)