NFOŚiGW zapewnia, że cały czas są i będą wypłacane dotacje z programu oraz trwa obsługa wszystkich złożonych wniosków. W nowej odsłonie program „Czyste Powietrze” zadebiutuje na wiosnę 2025 r. z jasnymi zasadami i nowym źródłem finansowania.

Powodem zawieszenia są nieprawidłowości

Robert Gajda, zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW wyjaśnia, że zawieszenie programu ma położyć kres nadużyciom w programie „Czyste Powietrze”. Pisaliśmy o tym szerzej w tekście: W „Czystym powietrzu” najwyższy poziom wsparcia nie zawsze bierze najuboższy

- Przeprowadziliśmy wzmożone kontrole, skutki nieprawidłowości to oddawane dotacje (wraz z odsetkami) lub zmniejszenie dofinansowania. Trzeba skończyć ze 100-procentowym dofinansowaniem na kilka domów, z wielokrotnym zawyżaniem rachunków przez nieuczciwych wykonawców za usługi i materiały, z wymuszaniem  pełnomocnictwa, na podstawie którego firmy dostawały zaliczkę na swój rachunek, znikały z rynku, a cała odpowiedzialność spadała na nieświadomego beneficjenta – wyjaśnia Robert Gajda.

Przypomina, że od kilku miesięcy trwa kompleksowy przegląd programu Czyste Powietrze, którego elementem były m.in. analizy i konsultacje ukierunkowane na wypracowanie założeń nowego Czystego Powietrza. W dyskusji udział wzięło ok. 200 osób. Finalna wersję nowych zasad w "Czystym Powietrzu"  ma być znana jeszcze w tym roku.

Czytaj w LEX: Monitorowanie przez państwo jakości powietrza (w świetle orzeczenia TS w sprawie Craeynest) >

 

Jak zmieni się „Czyste powietrze”

Nowe reguły Czystego Powietrza obejmą:

  • obowiązek wypłaty zaliczki na konto beneficjenta, a nie wykonawcy;
  • limity dotacji na poszczególne kategorie kosztów;
  • dotacje dla rzeczywiście najuboższych;
  • uzyskanie określonego standardu energetycznego w wyniku realizacji inwestycji;
  • więcej kontroli na miejscu i pod okiem na firmy, które będą przyłapane na nieuprawnionym działaniu.

W systemie pojawią się operatorzy, którymi będą także gminy wspierające gospodarstwa domowe w przeprowadzeniu inwestycji od jej planowania, po rozliczenie. To pomoże uniknąć zagrożeń związanych z naciągaczami i poprawi efektywność termomodernizacji, a więc da większą pewność niższych rachunków za ogrzewanie. W dalszych planach jest też lista rekomendowanych wykonawców, czyli sprawdzonych firm.

Robert Gajda zapowiada, że uproszczony zostanie proces pozyskania finansowania, by łatwiej można było skorzystać ze wsparcia. Przyspieszona zostanie też obsługę wniosków i rozliczenie, by szybciej pieniądze trafiały na konta obywateli. Ponadto resort klimatu planuje powołać rządowy Komitet Koordynacyjny, który pomoże synchronizować działania administracji publicznej, by zwiększyć skuteczność podejmowanych działań w ramach programu Czyste Powietrze.

 

W grudniu 300 mln zł dla powodzian

W połowie grudnia w ramach programu Czyste Powietrze specjalny program dotacji do termomodernizacji domów w czterech województwach dotkniętych powodzią: dolnośląskim, lubuskim, opolskim i śląskim. Zabezpieczono na ten cel 300 mln zł. Program przewiduje uproszczoną, skróconą procedurę wnioskowania o dotacje. Nabór wniosków od powodzian rozpocznie się w połowie grudnia.

Nowe źródła finansowania

Jesienią 2023 r. program Czyste Powietrze nie miał zapewnionego finansowania. Obecny rząd odblokował w styczniu br.  środki z KPO – 13,9 mld zł oraz w kwietniu z FEnIKS – 7,6 mld zł. Teraz trwają prace nad długofalowym planem finansowania programu. Przygotowywany jest wniosek do Europejskiego Banku Inwestycyjnego na kwotę 10 mld zł z Funduszu Modernizacyjnego, która umożliwi finansowanie programu po wykorzystaniu środków FEnIKS.

Od początku realizacji programu do WFOŚiGW wpłynęło już ponad 1 milion wniosków na kwotę 37 mld zł, w tym podpisanych umów jest ponad 820 tys. na ok. 26 mld zł. Dotychczas wypłacono niemal 14 mld zł dla 650 tys. beneficjentów.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.