Trybunał zakwestionował przepisy ustalające podstawę wymiaru zasiłku chorobowego i macierzyńskiego

W dniu 24 maja 2012 r. Trybunał Konstytucyjny, rozpoznając skierowane do niego pytanie prawne, uznał, że ustalenie podstawy wymiaru zasiłków chorobowego i macierzyńskiego należnych ubezpieczonemu, dobrowolnie podlegającemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, którego niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, jest niezgodne z konstytucją.

Zaskarżone do Trybunału przepisy, tj. art. 48 ust. 2 i art. 52 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 z późn. zm.), naruszają zasady równości wobec prawa oraz sprawiedliwości społecznej, ponieważ przedsiębiorcę, którego dobrowolne ubezpieczenie chorobowe z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej poprzedzone było ubezpieczeniem chorobowym z innego tytułu (w szczególności z tytułu pozostawania w stosunku pracy), stawiają w znacznie gorszym położeniu niż osoby podlegające ubezpieczeniu z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Przy ustalaniu wysokości należnych zasiłków przedsiębiorca taki, jeżeli stał się niezdolny do pracy przed upływem pełnego miesiąca ubezpieczenia z nowego tytułu, traktowany jest jak osoba, która przystąpiła do ubezpieczenia po raz pierwszy.

Zdaniem Trybunału zaskarżone przepisy są niezgodne z art. 32 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji, w zakresie w jakim nie przewidują odpowiedniego stosowania art. 37 ust. 1 ww. ustawy przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków chorobowego i macierzyńskiego należnych przedsiębiorcy. Warto wyjaśnić, że stosowanie przepisu art. 37 ust. 1 w odniesieniu do osób podlegających ubezpieczeniu z tytułu pozostawania w stosunku pracy pozwala na zwiększenie podstawy wymiaru zasiłku do hipotetycznej wysokości wynagrodzenia, które pracownik osiągnąłby, gdyby pracował przez pełny miesiąc kalendarzowy.

Sentencja wyroku Trybunału Konstytucyjnego została opublikowana w Dzienniku Ustaw w dniu 1 czerwca 2012 r., pod pozycją 622. Zaskarżone przepisy pozostaną w porządku prawnym do czasu ich zmiany przez ustawodawcę, jednakże z chwilą publikacji wyroku utraciły one domniemanie konstytucyjności.