Pytanie:
Na jakiej podstawie zespół szkół zawodowych (dla którego organem prowadzącym jest powiat), którego częścią składową jest internat, może wynajmować pomieszczenia w celu osiągnięcia dochodów własnych?
Odpowiedź:
Szkoła (zespół szkół) może wynajmować pomieszczenia po spełnieniu określonych warunków.
Uzasadnienie:
Szkoła lub placówka oświatowa jest jednostką budżetową i jako taka podlega zasadom rozliczenia określonym w art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych - dalej u.f.p. Zgodnie z powołanym przepisem, jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Jednostki budżetowe rozliczają się więc z budżetem jednostki samorządu terytorialnego metodą budżetowania brutto. Oznacza ona, że wszelkie osiągnięte przez daną jednostkę budżetową dochody muszą zostać odprowadzone na rachunek budżetu właściwej jednostki samorządu terytorialnego. Zasady te dotyczą również zespołu szkół.
Inną formą gromadzenia dochodów przewidzianą przez u.f.p. jest utworzenie wydzielonego rachunku dochodów. Na podstawie art. 223 u.f.p. samorządowe jednostki budżetowe prowadzące działalność określoną w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty gromadzą na wydzielonym rachunku dochody określone w uchwale przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, pochodzące w szczególności:
1) ze spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej;
2) z odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie albo użytkowaniu jednostki budżetowej.
Źródła, z których dochody są gromadzone na wydzielonym rachunku, określa organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego – a więc rada powiatu. Rada w uchwale określa również przeznaczenie dochodów, z zastrzeżeniem że dochody wraz z odsetkami nie mogą być przeznaczone na finansowanie wynagrodzeń osobowych. Środki finansowe pozostające na wydzielonym rachunku na dzień 31 grudnia roku budżetowego podlegają odprowadzeniu na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego w terminie do dnia 5 stycznia następnego roku.
Podstawa do dokonywania czynności w zakresie wynajmowania pomieszczeń uzależniona jest od formy władania nieruchomością. W świetle art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym - dalej u.s.p. zarząd powiatu może upoważnić pracowników starostwa, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych powiatu do składania oświadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalności powiatu. Zakres ten może również obejmować czynności związane z wynajmowaniem pomieszczeń. W przypadku gdy umowa najmu miałaby obejmować okres przekraczający 3 lata – wówczas zasady wynajmowania pomieszczeń określa rada powiatu w formie uchwały. Wyłączną właściwością rady powiatu jest – na podstawie art. 12 pkt 8 lit. a u.s.p. – podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej. Uchwała rady powiatu jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady powiatu.
Z kolei jeżeli nieruchomość została oddana szkole w trwały zarząd, wówczas prawo do wynajmowania pomieszczeń wynika z istoty trwałego zarządu. Szkoła władająca nieruchomością oddaną w trwały zarząd ma ona prawo m.in. do oddania nieruchomości lub jej części w najem – stosownie do art. 43 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Przy wynajmowaniu pomieszczeń budynku oddanego w trwały zarząd obowiązują wyżej przedstawione limity czasowe. Obowiązkiem dyrektora jest zawiadomienie właściwego organu i organu nadzorującego - jeżeli umowa jest zawierana na czas oznaczony do 3 lat albo uzyskanie zgody tych organów, jeżeli umowa jest zawierana na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub czas nieoznaczony, jednak na okres nie dłuższy niż czas, na który został ustanowiony trwały zarząd. Uzyskanie zgody jest wymagane również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość.
