Świadczenia przedszkolne przekraczające podstawę prawną muszą być precyzyjnie określone

Uchwała powinna precyzyjnie określać poszczególne świadczenia przekraczające podstawę programową oferowane przez przedszkole publiczne, a także co składa się na każde z tych świadczeń. Organ samorządu terytorialnego, ustanawiając opłatę powinien określić jej wysokość za każde ze świadczeń z osobna. Sposób ustalenia odpłatności powinien być przekonujący, oparty na kalkulacji ekonomicznej, a argumentacja za nim przemawiająca racjonalna i stosownie uzasadniona uznał WSA w Gorzowie Wielkopolskim.

Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie odpłatności za korzystanie ze świadczeń w przedszkolu samorządowym w zakresie przekraczającym podstawę programową wychowania przedszkolnego. Uchwała, została zaskarżona do WSA przez prokuratora, który zarzucił uchwale istotne naruszenie art. 14 ust. 5 ustawy o systemie oświaty . Jeden z zarzutów dotyczył objęcia opłatą stałej zryczałtowanej odpłatności za korzystanie z przedszkola w wysokości 2 złote za godzinę pobytu dziecka w przedszkolu ponad czas realizacji podstawy programowej przy jednoczesnym ustaleniu, iż w czasie tym realizowane będą zajęcia wchodzące w skład podstawy programowej i braku wskazania za jakie konkretne świadczenia, przekraczające podstawę programową opłata ta będzie pobierana.

Zdaniem WSA zarzut prokuratora okazał się słuszny. Sąd uznał, iż uchwała rady gminy generalizuje w uchwale zakres ponadprogramowych zajęć przez odwołanie się do pojęć obecnych również w podstawie programowej. Uchwała nie zawiera konkretyzacji świadczeń objętych odpłatnością, nie zawiera także analizy ekonomicznej i indywidualizacji świadczeń wykraczających poza podstawę programową, co jest podstawowym warunkiem kontroli ekwiwalentności opłat za świadczenia. Brak jest powiązania godzinowej wysokości opłaty za wskazane "świadczenia ponadprogramowe" z ich realnym kosztem. Przyjęcie w uchwale abstrakcyjnie ujmowanej typizacji zajęć i przyporządkowanie im godzinowej opłaty stałej (i to nawet bez wskazania czasu ich realizacji poza przeznaczonym na realizację podstawy programowej) uniemożliwia adresatom uchwały rozpoznanie, a zatem także kontrolę, czy w opłacanych zajęciach mieszczą się rzeczywiście świadczenia przekraczające podstawy programowe wychowania przedszkolnego oraz jakie są ich rzeczywiste koszty. Taka konstrukcja świadczeń oraz odpowiadającej im opłaty stałej nie dostarcza także precyzyjnego kryterium ustanawiającego odrębność tego kosztu od innych kosztów funkcjonowania placówki oświatowej.

WSA przypomniał, iż uchwała powinna precyzyjnie określać poszczególne świadczenia przekraczające podstawę programową oferowane przez przedszkole publiczne, a także co składa się na każde z tych świadczeń. Organ samorządu terytorialnego, ustanawiając opłatę powinien określić jej wysokość za każde ze świadczeń z osobna. Sposób ustalenia odpłatności powinien być przekonujący, oparty na kalkulacji ekonomicznej, a argumentacja za nim przemawiająca racjonalna i stosownie uzasadniona. W opinii WSA w uchwale rady gminy brak jest takiej konkretyzacji, a wysokość opłat uzależniona została nie od rodzaju świadczenia realizowanego ponad podstawę programową, lecz od czasu ich pobytu w przedszkolu.

Na podstawie: Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 22 października 2010 r., sygn. akt II SA/Go 569/10, prawomocny

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)