Przepis art. 35 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym (Dz. U. Nr 155, poz. 1298 ze zm.; dalej jako u.s.k) upoważnia jednostki samorządu terytorialnego do przyznawania stypendiów sportowych dla zawodników osiągających wysokie wyniki sportowe w międzynarodowym współzawodnictwie sportowym lub w krajowym współzawodnictwie sportowym. Jednocześnie ustawodawca pozostawił organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego daleko idącą swobodę w zakresie ustalania warunków, na jakich stypendia mają być przyznawane.

Rady Miejska w Sosnowcu w dniu 25 lutego 2010 roku podjęła uchwałę Nr 757/LVI/10 w sprawie stypendiów w sporcie kwalifikowanym dla zawodników osiągających wysokie wyniki sportowe w międzynarodowym lub krajowym współzawodnictwie sportowym w dyscyplinach indywidualnych (Dz. Urz. Woj. Śląsk. Nr 63, poz. 1026). W załączniku do uchwały, będącym Regulaminem przyznawania, wstrzymywania i pozbawiania stypendiów, w § 4 ust. 2 lit. d stwierdzono, iż na wniosek klubu sportowego lub właściwego związku sportowego Prezydent Miasta może pozbawić zawodnika stypendium, jeżeli (…) naruszył on normy etyczno – moralne.

Wojewoda Śląski rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 1 kwietnia 2010 r. nr NP/II/0911/122/10 (Dz. Urz. Woj. Śląsk. Nr 63, poz. 1032) stwierdził nieważność przywołanej części regulaminu. W uzasadnieniu podano, iż uchwała Rady Miejskiej w Sosnowcu jest niewątpliwie aktem prawa miejscowego zgodnie z art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym . Jako taka, powinna zawierać przepisy sformułowane w sposób nie powodujący żadnych trudności interpretacyjnych, a więc określenie adresatów, okoliczności, w których norma ta znajdzie zastosowanie oraz sposobu zachowania się, tym bardziej, że rodzą określone skutki w sferze prawnej ich adresatów. Zgodnie ze stanowiskiem wojewody, uzasadnieniem tego poglądu jest art. 2 Konstytucji RP  oraz wywiedzione z niego reguły przestrzegania zasad poprawnego prawotwórstwa i jasność prawa. Przesłanka norm etyczno-moralnych jest przesłanką niedookreśloną, subiektywną, a ponadto nieweryfikowalną i jako taka sprawia poważne trudności w wykonaniu uchwały.

Stanowisko wojewody należy uznać za trafne. Uznanie nieskodyfikowanych norm etyczno-moralnych za wystarczającą przesłankę do pozbawienia stypendium umożliwiałoby prezydentowi miasta daleko idące ingerowanie w sytuację materialną i życiową zawodnika. Pomimo tego, że pewne normy etyczno-moralne są ogólnie uznawane w społeczeństwie, a nawet przywoływane przez prawo (pod nazwą zasad współżycia społecznego), to w rzeczywistości ich katalog jest różny dla poszczególnych osób. Tym samym nie można kształtować sytuacji prawnej podmiotów na podstawie prawa, które nie obowiązuje, a nawet nie jest skodyfikowane. Stoi to w sprzeczności z art. 87 Konstytucji RP zawierającym zamknięty katalog źródeł prawa, a także art. 7 stanowiącym, iż organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

Zaskakująca jest pewna nadgorliwość rady miasta w określaniu przypadków, w których można pozbawić zawodnika stypendium. Zgodnie z § 4 ust. 2 lit. e przywołanego regulaminu, na wniosek klubu sportowego lub właściwego związku sportowego prezydent miasta może pozbawić zawodnika stypendium, jeżeli (…) naruszył on przepisy prawa. Przesłanka ta nie ma swojego odpowiednika w ustawie o sporcie kwalifikowanym, podobnie jak przesłanka naruszenia norm etyczno-moralnych. Przepis ustawy (art. 35 ust. 5 u.s.k.) przewiduje możliwość pozbawienia stypendium członka kadry narodowej w przypadku: nie realizowania programu przygotowań (pkt 1), utraty zdolności do uprawiania sportu przez okres dłuższy niż 6 miesięcy, co stwierdzono orzeczeniem lekarskim (pkt 2), a także odmowy udziału w zawodach (pkt 3). Należy również zwrócić uwagę na niedookreśloność pojęcia „przepisy prawa”. Przy zastosowaniu wykładni rozszerzającej można by uznać, że uzasadnieniem do pozbawienia stypendium jest naruszenie przez zawodnika np. ustawy Prawo budowlane. Działanie uchwałodawcy w tym przypadku należy uznać za szkodliwe i umożliwiające zaistnienie absurdalnych zdarzeń.

Przydatne materiały:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Rozstrzygnięcie Nadzorcze NP/II/0911/122/10 Wojewody Śląskiego z dnia 1 kwietnia 2010 r.