Z przytoczonego brzmienia przepisu art. 67a ust. 1 ustawy o systemie oświaty  wynika, że zakładanie stołówek jest nieobowiązkowe. Korzystanie ze stołówek podlega odpłatności (ust. 2). Wysokość tej opłaty, jak i pozostałe warunki korzystania ze stołówki, ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę (ust. 3). Zgodnie z art. 5c ustawy o systemie oświaty , w przypadku szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, zadania i kompetencje organu prowadzącego określone w art. 67a ustawy o systemie oświaty wykonuje wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta i marszałek województwa. Zatem to będzie właściwy organ do uzgodnienia warunków korzystania ze stołówki i wysokości opłat.

Przy wyliczaniu opłat za korzystanie ze stołówki szkolnej nie bierze się pod uwagę wynagrodzeń pracowników i składek naliczanych od tych wynagrodzeń oraz kosztów utrzymania stołówki (ust. 4). Wynika z tego, że opłata powinna uwzględniać tylko koszt produktów niezbędnych do wytworzenia posiłków, a pozostałe koszty obciążają szkołę prowadzącą stołówkę. Kalkulacja opłaty na poziomie wyższym, niż faktycznie poniesione koszty na tzw. wsad do kotła, jest niedopuszczalna.

Do kompetencji organu prowadzącego szkołę należy również zwalnianie rodziców lub uczniów z opłat w całości lub w części (ust. 5). Zwolnienie jest fakultatywne, tzn. organ może, ale nie musi dokonać zwolnienia. Przesłankami zwolnienia są tylko szczególnie trudna sytuacja materialna rodziny oraz szczególnie uzasadnione przypadki losowe. Dopuszczalne jest, aby organ prowadzący upoważnił do udzielania powyższych zwolnień dyrektora szkoły, w której utworzono stołówkę (ust. 6).

Do dnia 23 sierpnia 2008 r., kiedy nastąpiła zmiana art. 67a ustawy o systemie oświaty , upoważnionym do ustalania zasad korzystania ze stołówek, w tym wysokości opłat, był organ prowadzący szkołę, a dokładnie organ stanowiący (rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa). Zmiana treści tego przepisu spowodowała, wobec braku odpowiednich przepisów przejściowych, utratę mocy dotychczasowych uchwał organów stanowiących z dniem 23 sierpnia 2008 r. Można jednak zaobserwować błędną praktykę wydawania przez rady uchwał uchylających uchwały w sprawie ustalenia zasad korzystania ze stołówek oraz wysokości opłat za posiłki. Uchwały te są również publikowane w wojewódzkich dziennikach urzędowych.

Przydatne materiały:

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)