W dniu 26 lutego 2014 r. Trybunał Konstytucyjny umorzył na posiedzeniu niejawnym postępowanie w sprawie z wniosku Rady Miejskiej Inowrocław o zbadanie przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach: art. 6d i art. 6e z Konstytucją. Artykuły te tworzą regulację wprowadzającą obowiązek przeprowadzenia przetargu w celu wybrania podmiotu, który odbędzie odbierał odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. Dzisiaj jasnym jest, że spółka gminna może odbierać odpady w przypadku, gdy wygra przetarg.

Jak pisze dr Jakub Pawelec dla "Rzeczpospolitej", w pierwszej kolejności powinno się zwrócić uwagę na celne wnioski wynikające z orzeczenia Trybunału, jak np. ten że jedną z podstawowych zasad wolnego rynku jest konkurencja, natomiast cały system zamówień publicznych stanowi narzędzie do zapewnienia tej konkurencji na rynku. Dlatego też TK uznał za niezasadne rozpatrywanie prawidłowości przepisów 6d i 6e ustawy czystościowej, skoro potwierdzają one podstawowe zasady udzielania zamówień publicznych.

Jednocześnie Trybunał zaznaczył, że zlecenie wewnętrzne tj. zamówienia in house, stanowią wyjątek od reguły. Otóż tzw. zlecenie in-house stanowi de facto „wewnętrzne" przekazanie określonego zadania, w ramach struktury organizacyjnej gminy. I tu następuje odniesienie do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. Jak czytamy dalej w "Rzeczpospolitej", przykłady, które napływają do Polski z innych unijnych krajów nie mogą być automatycznie "kopiowane" w Polsce. TK podkreślił, iż charakter polskiej spółki komunalnej zasadniczo traktuje ją jako podmiot formalnie autonomiczny wobec gminy. W przeciwieństwie do spraw rozpatrywanych przez ETS, w Polsce gmina nie może wydawać poleceń zarządowi spółki komunalnej.

Spółki gminne w naturalny sposób konkurują z innymi podmiotami na rynku. W momencie, gdy spółka komunalna mogłaby otrzymać zamówienie publiczne w sposób uprzywilejowany, byłoby to nie do zaakceptowania z punktu widzenia zasad wolnej konkurencji i równego traktowania wykonawców.

Ustawowy obowiązek przeprowadzenia przetargów nie oznacza braku możliwości istnienia, a także tworzenia nowych gminnych jednostek organizacyjnych w celu realizacji zadania własnego, jakim jest utrzymanie czystości i porządku. Trybunał Konstytucyjny stanął na stanowisku że organizowanie przetargów zgodnie z p.z.p. oraz ograniczenie udziału spółek gminnych umożliwia zachowanie konkurencji oraz zapobiega monopolizacji odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych przez gminne zakłady.

Powyższy artykuł zawiera fragmenty publikacji autorstwa dr Jakuba Pawelca, LL.M., radcy prawnego, partnera w kancelarii M. Mazurek 
i Partnerzy.

Źródło: Rzeczpospolita