Jakie zmiany w stosunku do sekretarza miasta zatrudnionego na podstawie powołania niesie nowa ustawa o pracownikach samorządowych z 2008 r.?

Sekretarz miasta (gminy) jest od 1 stycznia 2009 r. stanowiskiem obligatoryjnym; osoba może być zatrudniona na tym stanowisku wyłącznie na podstawie umowy o pracę.

Stanowisko sekretarza zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych , powinno być obecnie utworzone w każdym urzędzie gminy (miasta), powiatu (starostwie) oraz województwa (urząd marszałkowski). Stosunek pracy sekretarza, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2-3 ustawy o pracownikach samorządowych powinien być nawiązany na podstawie umowy o pracę, nie zaś powołania, jak stanowił dotychczasowy art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 z późn. zm.).

W związku z tym, zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych z dniem wejścia w życie ustawy, tj. z 1 stycznia 2009 r., dotychczasowe stosunki pracy osób zatrudnionych na podstawie powołania innych niż osoby wymienione w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o pracownikach samorządowych przekształcają się w stosunki pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, chyba że odrębne przepisy przewidują nawiązanie stosunku pracy na podstawie powołania. W tym wypadku nie ma innych przepisów regulujących tą kwestię, wobec czego sekretarz miasta od 1 stycznia jest pracownikiem zatrudnionym na podstawie wskazanej umowy na czas nieokreślony. Uznać jednak należy, że nie ma potrzeby zawierania z sekretarzem umowy o pracę. Stosunek pracy przekształcił się bowiem z mocy prawa, a więc wszystkie dotychczasowe warunki pracy i płacy pozostają w mocy. Zamiast umowy należy jedynie poinformować pisemnie sekretarza o tej zmianie, na podstawie art. 29 § 32 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) - dalej k.p.

Ponadto zmianie ulegają: zakres obowiązków sekretarza, wymagania kwalifikacyjne.

W kwestii zakresu obowiązków, zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych , sekretarz gminy (miasta) ma wykonywać w stosunku do wójta (burmistrza, prezydenta miasta), czynności bieżące dotyczące jego stosunku pracy niezwiązane z nawiązaniem i rozwiązaniem stosunku pracy (te wykonuje przewodniczący rady gminy), jeżeli nie ma w urzędzie wyznaczonej przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) osoby zastępującej wójta (burmistrza, prezydenta miasta), lub osoba taka - choć wyznaczona - jest nieobecna lub nie może wykonywać obowiązków.

Ponadto w myśl art. 5 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych kierownik urzędu może upoważnić sekretarza do wykonywania w jego imieniu zadań, w szczególności z zakresu zapewnienia właściwej organizacji pracy urzędu oraz realizowania polityki zarządzania zasobami ludzkimi. Sekretarz może więc pełnić funkcję swego rodzaju dyrektora generalnego urzędu. Dlatego też jego stanowisko ma charakter samodzielny, podlega bowiem bezpośrednio i wyłącznie kierownikowi urzędu (w praktyce wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta). Stanowisko to ma charakter apolityczny, zgodnie bowiem z art. 5 ust. 5 ustawy o pracownikach samorządowych sekretarz nie ma prawa tworzenia partii politycznych ani przynależności do nich. Złamanie tego zakazu naraża go na odpowiedzialność porządkową, albo nawet na utratę stanowiska (jest to niewątpliwa przesłanka do wypowiedzenia umowy o pracę).

Co do wymagań kwalifikacyjnych, to w myśl art. 5 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych na stanowisku sekretarza może być zatrudniona osoba posiadająca co najmniej:
4-letni staż pracy na stanowisku urzędniczym w jednostkach samorządowych, o których mowa w art. 2 u.p.s., w ramach powyższego stażu: co najmniej 2-letni staż pracy na kierowniczym stanowisku urzędniczym w tych jednostkach, lub, niezależnie od powyższego stażu 4-letniego - co najmniej 2-letni staż pracy na kierowniczym stanowisku urzędniczym w innych jednostkach sektora finansów publicznych (zarówno samorządowych, jak i państwowych).

Jednakże w myśl art. 53 ust. 4 ustawy o pracownikach samorządowych sekretarze, którzy w dniu wejścia w życie ustawy nie spełniają powyższych warunków kwalifikacyjnych, określonych w art. 5 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych , mogą być nadal zatrudnieni na dotychczasowych stanowiskach.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)