Zgodnie z założeniami do ustawy, celem wprowadzenia zmian w obowiązujących przepisach o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jest:
1. uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi;
2. prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych „u źródła”;
3. zmniejszenie ilości odpadów komunalnych, w tym odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów;
4. zwiększenie liczby nowoczesnych instalacji do odzysku, w tym recyklingu, oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych w sposób inny niż składowanie odpadów;
5. całkowite wyeliminowanie nielegalnych składowisk odpadów, a tym samym zmniejszenie zaśmiecenia w szczególności lasów i terenów rekreacyjnych;
6. prowadzenie właściwego sposobu monitorowania postępowania z odpadami komunalnymi zarówno przez właścicieli nieruchomości, jak i prowadzących działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości;
7. zmniejszenie dodatkowych zagrożeń dla środowiska wynikających z transportu odpadów komunalnych z miejsc ich powstania do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania, przez podział województw na regiony gospodarki odpadami, w ramach których prowadzone będą wszelkie czynności związane z gospodarowaniem odpadami komunalnymi.

Proponowane rozwiązania dają gminom możliwość przejęcia, obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarowania wytworzonymi przez nich odpadami komunalnymi. Jednocześnie, wzmocnione zostaną funkcje kontrolne gmin, które w sposób kompleksowy będą mogły monitorować działania podejmowane zarówno przez właścicieli nieruchomości, a także przez przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości.

Gminy wchodzące w skład regionów gospodarki odpadami komunalnymi, określonych w wojewódzkich planach gospodarki odpadami, będą obowiązane do budowy i utrzymania instalacji do przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, pozostałości po sortowaniu odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania oraz odpadów zielonych. W celu realizacji nałożonych na nie zadań, gminy będą miały możliwość przejęcia obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie odbierania odpadów komunalnych. W zależności od przyjętego przez stały komitet Rady Ministrów lub Radę Ministrów wariantu, gminy w modelu przejęcia obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie odbierania odpadów komunalnych, w każdym przypadku będą wyłaniały w drodze przetargu podmioty prowadzące działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, co tym samym będzie się wiązało z koniecznością przekształcenia gminnych jednostek organizacyjnych w spółki prawa handlowego. Przejęcie przez gminy obowiązków właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi pozwoli tym samym zwolnić właścicieli nieruchomości z obowiązku podpisywania umów na odbieranie odpadów komunalnych z podmiotami prowadzącymi działalność w tym zakresie.

W przypadku gmin, które nie podejmą uchwały przejmującej obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, przedsiębiorcy odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości będą funkcjonowali na dotychczasowych zasadach, z tym że podmioty te będą zobowiązane do rozliczania się z gminą ze sposobów zagospodarowania odebranych odpadów komunalnych, a tym samym z osiągniętych, określonych w drodze rozporządzenia, poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz z redukcji masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów.

Źródłem finansowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi będą środki finansowe pozyskiwane od właścicieli nieruchomości. Środki te w zależności od modelu systemu funkcjonującego w danej gminie będą pobierane przez gminę w formie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi lub przez przedsiębiorców odbierających odpady komunalne na podstawie zawartej z właścicielem nieruchomości umowy. Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi będzie stanowiła dochód gminy, z którego gmina będzie finansowała koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Z opłaty tej nie będą mogły być finansowane inne koszty funkcjonowania gminy. Katalog wydatków, które gmina będzie mogła finansować z tej opłaty będzie więc katalogiem zamkniętym. Ponadto, w przypadku gmin, które przejmą obowiązki właścicieli nieruchomości, z opłaty tej będą pokrywane koszty stworzenia i utrzymania przez gminę punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w szczególności: zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, zużytych baterii, przeterminowanych leków, chemikaliów, w tym farb, rozpuszczalników i olejów odpadowych, mebli i innych odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlano-remontowych, zużytych opon oraz odpadów zielonych, do których właściciele nieruchomości mogą bezpłatnie oddawać powyższe odpady komunalne. Natomiast pozostałe gminy, które nie podjęły stosownej uchwały, są zobowiązane do tworzenia takich punktów w sposób zapewniający łatwość dostępu wszystkich mieszkańców. Zabezpieczając środki własne bądź pozyskując środki z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

W gminach, które w drodze uchwały przejmą obowiązki właścicieli nieruchomości opłata ta będzie ustalana w przeliczeniu na mieszkańca danej nieruchomości, przy jednoczesnym uwzględnieniu średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych przez jednego mieszkańca, częstotliwości odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, a także kosztów ich zagospodarowania. Natomiast w przypadku gmin, które nie przejęły obowiązków właścicieli nieruchomości opłata za odbieranie tych odpadów jest ustalana bezpośrednio przez przedsiębiorców odbierających odpady komunalne.

Tworzenie zgodnie z planami gospodarki odpadami regionów, a w ich ramach zakładów zagospodarowania odpadów, a tym samym realizacja nowych inwestycji w zakresie zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych, zdaniem autorów projektu nowelizacji, niewątpliwie wpłynie na rozwój regionalnej gospodarki odpadami komunalnymi.

Autorzy projektowanych zmian opierają się na doświadczeniach gmin, które w drodze referendum przejęły obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Wprowadzenie nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi wpłynęło na:
1. znaczącą poprawę czystości w gminie,
2. znaczne zmniejszenie dzikich wysypisk odpadów,
3. znaczne uszczelnienie systemu odbioru odpadów komunalnych i brak podrzucania odpadów innym podmiotom,
4. odczuwalne ograniczenie spalania odpadów w piecach centralnego ogrzewania,
5. zwiększenie ilości zbieranych odpadów zmieszanych i opakowaniowych,
6. zwiększenie poziomu odzysku odpadów komunalnych,
7. usystematyzowanie zbiórki odpadów wielkogabarytowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
8. większą kontrolę gminy nad strumieniem odpadów komunalnych generowanych przez mieszkańców,
9. włączenie do systemu wszystkich właścicieli nieruchomości,
10. zwiększenie motywacji mieszkańców do segregacji odpadów komunalnych, pełny wpływ gminy na gospodarkę odpadami komunalnymi na obszarze gminy.

W rezultacie, podmiotami szczególnie zainteresowanymi wejściem w życie proponowanych zmian powinni być przede wszystkim:
1. wytwórcy odpadów komunalnych, czyli osoby fizyczne, przedsiębiorcy i jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami;
2. podmioty gospodarujące odpadami komunalnymi, czyli przedsiębiorcy odbierający odpady komunalne, podmioty prowadzące działalność w zakresie odzysku, w tym recyklingu, lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych, gminne jednostki organizacyjne;
3. organy administracji publicznej, czyli organy ochrony środowiska, do zadań których należy planowanie gospodarki odpadami, w tym odpadami komunalnymi:
- wójt, burmistrz lub prezydent miasta, ponieważ monitoruje system gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie gminy, przeprowadza kontrole u właścicieli nieruchomości na terenie ich posesji oraz u przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości w zakresie prawidłowej realizacji zadań powierzonych tym podmiotom, sporządza sprawozdania z realizacji powierzonych zadań i przekazuje je marszałkowi województwa oraz Wojewódzkiemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska, prowadzi rejestr działalności regulowanej,
- marszałek województwa, ponieważ wskazuje w uchwale w sprawie realizacji wojewódzkiego planu gospodarki odpadami instalacje, do których będą kierowane zmieszane odpady komunalne oraz odpady zielone, weryfikuje roczne sprawozdania z realizacji zadań gminy z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi przedkładane przez gminy, sporządza zbiorcze sprawozdanie z realizacji zadań gmin w danym województwie oraz zamieszcza je w bazie danych o produktach, opakowaniach i gospodarce odpadami, a także przekazuje ministrowi właściwemu do spraw środowiska,
- wojewódzki inspektor ochrony środowiska, ponieważ nakłada na gminy administracyjne kary pieniężne. 

Na podstawie:  
www.mos.gov.pl, stan z dnia 20 października 2010 r. , www.kprm.gov.pl, stan z dnia 20 października 2010 r.