W zakresie niezbędnym do realizacji ustawowych zadań udostępnienia się dane następującym podmiotom:
1) organom administracji publicznej, sądom i prokuratorom,
2) Policji, Straży granicznej, Służbie więziennej, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Służbie Celnej, Żandarmerii Wojskowej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Biuru Ochrony Rządu, Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu, Szefowi Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych, organom wyborczym i strażom gminnym (miejskim),
3) komornikom sądowym w zakresie niezbędnym do prowadzenia postępowania egzekucyjnego,
4) organom kontroli skarbowej i wywiadowi skarbowemu,
5) państwowym i samorządowym jednostkom organizacyjnym oraz innym podmiotom w zakresie niezbędnym do realizacji zadań publicznych określonych w odrębnych przepisach,
6) Polskiemu Czerwonemu Krzyżowi, w zakresie danych osób poszukiwanych (art. 46 ust. 1 pkt 1 – 6 ustawy o ewidencji ludności ).

Ponadto dane mogą być udostępnione:
1) osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą interes prawny
2) jednostkom organizacyjnym, w celach badawczych, statystycznych, badania opinii publicznej, jeżeli po wykorzystaniu dane te zostaną poddane takiej modyfikacji, która nie pozwoli na ustalenie tożsamości osób, których dane dotyczą,
3) innym osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą interes faktyczny w otrzymaniu danych, pod warunkiem uzyskania zgody osób, których dane dotyczą (art. 46 ust. 2 pkt 1 – 3 ustawy o ewidencji ludności ).

Stosownie do przepisów art. 47 – 49 ustawy o ewidencji ludności wyróżnić można trzy tryby udostępniania danych z rejestru PESEL. Tryb pierwszy przewidziany w przepisie art. 47 ustawy o ewidencji ludności , w którym podmiotom wskazanym w art. 46 ustawy o ewidencji ludności udostępnia się dane jednostkowe tzn. dane uzyskane np. z rejestru PESEL dotyczące jednej osoby lub imion i nazwisk wszystkich osób zameldowanych pod jednym adresem. Tryb ten znajduje zastosowanie do udostępnienia danych z rejestru PESEL, rejestru mieszkańców oraz rejestru zamieszkania cudzoziemców. Tryb drugi regulowany przepisem art. 48 ustawy o ewidencji ludności – podmiotom wymienionym w art. 46 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności udostępnia się dane za pomocą urządzeń teletransmisji danych. W trybie drugim udostępniane są dane z rejestru PESEL i rejestru mieszkańców. Tryb trzeci unormowany w przepisie art. 49 ustawy o ewidencji ludności , stosownie do którego podmiotom wskazanym w art. 46 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności udostępnia się dane za pomocą urządzeń teletransmisji danych w drodze weryfikacji, stosuje się tylko i wyłącznie do udostępnienia danych z rejestru PESEL.

Udostępnienie danych jednostkowych następuje na podstawie wniosku złożonego w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Wzór wniosku o udostępnienie danych jednostkowych z rejestru PESEL określono w projekcie rozporządzenia Ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie określenia wzorów wniosków o udostępnienie danych z rejestru mieszkańców, rejestru zamieszkania cudzoziemców i rejestru PESEL oraz trybu uzyskiwania zgody na udostępnienie danych po wykazaniu interesu faktycznego (Projekt rozporządzenia z dnia 8.12.2010, dostępny na stronie http://bip.mswia.gov.pl). Właściwy organ udostępnia dane, jeżeli zostały spełnione warunki określone w przepisie art. 46 ustawy o ewidencji ludności , w przeciwnym bądź razie organ rozpatrujący wniosek w drodze decyzji administracyjnej odmówi udostępnienia danych.

Jeżeli w trybie pierwszym dane miałyby zostać udostępnione innym osobom i jednostkom organizacyjnym wykazującym interes faktyczny w ich otrzymaniu, niezbędne jest uzyskanie zgody osoby, której dane dotyczą. Tryb uzyskiwania zgody na udostępnienie danych określono w powołanym wyżej projekcie rozporządzenia. Zgodnie z § 2 organ właściwy zwraca się na piśmie do osoby, o której dane wystąpił wnioskodawca.

Wystąpienie powinno zawierać następujące elementy:
1) i nazwisko wnioskodawcy,
2) wskazanie danych jednostkowych, o których udostępnienie wnosi wnioskodawca,
3) informacje o wskazanym przez wnioskodawcę celu, do którego udostępnione dane zostaną wykorzystane,
4) termin, w którym osoba do której wystąpiono, powinna udzielić odpowiedzi wraz ze wskazaniem, że jego niedotrzymanie skutkować będzie odmową udzielenia zgody na udostępnienie jej danych jednostkowych,
5) pouczenie, że zgoda na udostępnienie danych musi być udzielona na piśmie opatrzonym własnoręcznym podpisem osoby, do której wystąpiono (§ 3 pkt 1 – 5 projektu rozporządzenia z dnia 8.12.2010 r.).

Wystąpienie należy doręczyć za pokwitowaniem drogą pocztową (§ 4 projektu rozporządzenia z dnia 8.12.2010 r.).
Dane przekazywane są wnioskodawcy w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego stosownie do żądania i mogą być wykorzystane tylko w celu wskazanym we wniosku (art. 47 ust. 1 i 2 ustawy o ewidencji ludności ).

Udostępnienie danych z rejestru PESEL w trybie drugim za pomocą urządzeń teletransmisji danych możliwe jest po złożeniu jednorazowego uproszczonego wniosku, po spełnieniu określonych ustawą warunków i uzyskaniu zgody właściwego organu w drodze decyzji administracyjnej (art. 48 w zw. z art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności ).

Podmioty wskazane w art. 46 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności ubiegające się o udostępnienie danych powinny spełnić następujące warunki:
1) posiadać urządzenia lub systemy teleinformatyczne przeznaczone do komunikowania się pomiędzy uprawnionymi podmiotami a rejestrem PESEL, umożliwiające identyfikację osoby uzyskującej dane z rejestru, zakres oraz datę ich uzyskania;
2) posiadać zabezpieczenia techniczne i organizacyjne właściwe dla przetwarzania danych osobowych, w szczególności umożliwiające dostęp osób nieuprawnionych do przetwarzania danych osobowych i wykorzystanie danych niezgodnie z celem ich uzyskania;
3) uzyskanie danych tą drogą jest uzasadnione specyfiką lub zakresem wykonywanych zadań albo prowadzonej działalności.
Po spełnieniu powyższych warunków właściwy organ wyraża zgodę (art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności ). Jeżeli zaś warunki określone w art. 48 ustawy o ewidencji ludności nie zostały spełnione, właściwy organ odmawia wyrażenia zgody na udostępnienie danych za pomocą urządzeń teletransmisji danych albo cofa zgodę na ich udostępnienie (art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy o ewidencji ludności )

W trybie trzecim, udostępnienie danych za pomocą teletransmisji danych z rejestru PESEL w drodze weryfikacji możliwe jest po złożeniu jednorazowego wniosku, spełnieniu łącznie wymagań określonych w art. 48 ustawy o ewidencji ludności i uzyskaniu zgody właściwego organu. Zgodę wyraża minister właściwy do spraw wewnętrznych w drodze decyzji administracyjnej, jeżeli spełniono warunki określone w art. 46 ust. 2 pkt 1 i 48 ustawy o ewidencji ludności (art. 51 ust. 2 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności ). Minister odmawia wyrażenia zgody w drodze decyzji administracyjnej albo cofa zgodę, jeżeli nie zostały spełnione warunki określone w powołanych wyżej artykułach (art. 51 ust. 2 pkt 2 ustawy o ewidencji ludności ).

Udostępnienie danych zawartych w rejestrze PESEL, w zależności od tego komu dane są udostępniane, następuje nieodpłatnie w przypadku podmiotów wymienionych w art. 46 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności albo odpłatnie podmiotom wymienionym w art. 46 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności – opłaty stanowią dochód budżetu państwa (art. 53 pkt 1 i 2 w zw. z art. 46 ust. 1 i 2 i w zw. z art. 55 ustawy o ewidencji ludności ). Możliwe jest zwolnienie z opłaty w przypadku, gdy osobom lub jednostkom organizacyjnym dane udzielane są w celu sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia (art. 54 ustawy o ewidencji ludności .).

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. Nr 217, poz. 1427)

Pisaliśmy o tym również:
 Rejestr PESEL w świetle nowej ustawy o ewidencji ludności – zakres gromadzonych danych i obowiązki organów rejestrowych
Nowe opłaty za udostępniania danych
 Rejestr PESEL w świetle nowej ustawy o ewidencji ludności – kontrola podmiotów wykorzystujące dane zgromadzone w rejestrze