Dnia 12 czerwca 2009 r. weszła w życie ustawa o bateriach i akumulatorach (Dz. U. Nr 79, poz. 666), która reguluje kwestie związane z wprowadzaniem do obrotu, zbieraniem, przetwarzaniem, recyklingiem i unieszkodliwianiem baterii i akumulatorów.

Artykuł 107 pkt 1 ustawy o bateriach i akumulatorach zmienił art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach , który stanowi element upoważnienia do wydawania przez rady gmin uchwały w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku (dalej: regulamin). Artykuł 4 ust. 1 tej ustawy zawiera upoważnienie do wydania regulaminu, natomiast w ust. 2 wyznaczony jest zakres spraw, które muszą zostać w nim ujęte.

Regulamin jest aktem prawa miejscowego i jest również aktem wykonawczym do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku. Stosuje się zatem do niego zasady zawarte w § 32 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. Nr 100, poz. 908, dalej: ZTP), który określa sposób oceny obowiązywania aktów wykonawczych w przypadku zmiany lub uchylenia przepisu upoważniającego do wydania takiego aktu. Zgodnie z § 32 ust. 2 ZTP: jeżeli zmienia się treść przepisu upoważniającego do wydania aktu wykonawczego w ten sposób, że zmienia się rodzaj aktu wykonawczego albo zakres spraw przekazanych do uregulowania aktem wykonawczym lub wytyczne dotyczące treści tego aktu, przyjmuje się, że taki akt wykonawczy traci moc obowiązującą z dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej treść przepisu upoważniającego. Niewątpliwie nowelizacja, która wynika z art. 107 pkt 1 ustawy o bateriach i akumulatorach, zmienia zakres spraw wyznaczonych do uregulowania w regulaminie, powoduje tym samym utratę mocy aktów wykonawczych wydanych na podstawie art. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku. Brak jest jednocześnie w ustawie nowelizującej przepisu przejściowego, który utrzymałby w mocy wydane wcześniej regulaminy.

Konsekwencją utraty mocy uchwały jest niedopuszczalność dokonywania w niej zmian, nie można bowiem nowelizować aktu prawnego nieobowiązującego. Rada gminy musi zatem uchwalić nową uchwałę w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku. Nie ma możliwości zmiany poprzedniej uchwały w celu jej „dostosowania” do nowego stanu prawnego.

W projekcie ustawy o bateriach i akumulatorach wniesionym do Sejmu przez Radę Ministrów brak było przepisu zmieniającego art. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – został on dodany na etapie prac parlamentarnych. Trudno powiedzieć, czy utrata mocy obowiązującej regulaminów w związku z tą zmianą jest zgodna z intencją ustawodawcy, ale brak przepisu przejściowego niesie za sobą taki właśnie skutek.

Regulamin utrzymania czystości i porządku w gminie jest bardzo ważnym aktem stanowionym przez organ gminy, który w istotnym stopniu wpływa na sytuację prawną podmiotów, do których jest kierowany. Prezentowana ocena obowiązywania tych uchwał powoduje w praktyce wiele problemów i kontrowersji. Skutek nowelizacji, czyli utrata mocy uchwał, prezentowany jest m. in. w Systemie Informacji Prawnej LEX. Wiele samorządów jest zdziwionych taką sytuacją, a wręcz nie zdają sobie sprawy, że zaszła zmiana powodująca uchylenie gminnych aktów prawnych. Natomiast organy nadzoru – wojewodowie – przyjmują taką interpretację (różnie argumentowaną), że zmiana upoważnienia ustawowego nie miała wpływu na obowiązywanie aktów wykonawczych. Bez wątpienia jednak luka prawna, jaką swoim działaniem spowodował ustawodawca, jest ogromna.

Zachęcamy Państwa do podzielenia się swoimi uwagami i opiniami w tej sprawie. Na stronach Serwisu samorządowego zaprezentujemy zarówno stanowisko organów nadzoru kwestionujące przedstawioną wyżej interpretację, jak i opinie ekspertów, którzy ocenią skutki nowelizacji art. 4 ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach .

Przydatne materiały:

Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 ze zm.)

Pisaliśmy o tym również:
Regulaminy utrzymania czystości uchwalone przed 12 czerwca 2009 r. utraciły z tym dniem moc wiążącą
Opinie organów nadzoru w sprawie regulaminów utrzymania czystości
Opinia w sprawie skutków prawnych rozszerzenia upoważnienia do uchwalania regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy
Wojewoda potwierdza – regulaminy utrzymania czystości i porządku przestały obowiązywać