Prawidłowością dającą się zauważyć w ostatnich dziesięcioleciach jest to, że wraz z rozwojem cywilizacyjnym wzrasta ilość odpadów wytwarzanych przez każdego członka społeczności. W związku z tym, dostrzegając ten problem, Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjęły dyrektywę nr 94/62/WE z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (Dz. Urz. UE L 365, s. 10 ze zm.). Zamiar przystąpienia Polski do Unii Europejskiej skutkował koniecznością przetransponowania do polskiego systemu prawnego standardów wynikających między innymi z postanowień przywoływanej dyrektywy. Następstwem tych prac jest ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638 z późn. zm.).


Wprowadzenie rozwiązań odnoszących się do gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w formie aktu prawnego normującego tylko tę problematykę spowodowało, że polski system prawny w zakresie ochrony środowiska przed odpadami jest w tej chwili niezwykle rozproszony, gdyż w jego skład wchodzą:
– ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 ze zm.),
– ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607 ze zm.),
– ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (Dz.U Nr 124, poz. 859),
– ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202 ze zm.),
– ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495 ze zm.),
– ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 ze zm.).

Dlatego też w praktyce podstawowym problemem, przed którym staje podmiot interpretujący rozwiązania prawne stanowiące podstawę zagospodarowania odpadów, jest ustalenie wzajemnych relacji pomiędzy postanowieniami wymienionych wyżej aktów prawnych. W związku z tym każde opracowanie mogące stanowić pomoc w tym zakresie należy witać z zadowoleniem. Szczególną rolę w tym przypadku odgrywa Komentarz do ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych autorstwa M. Górskiego i K. Rynkiewicz wydany przez Wolters Kluwer Polska w 2009 r. Opracowanie to składa się bowiem z trzech zasadniczych części. W pierwszej autorzy przedstawili między innymi cykl życia opakowań, krajowy system gospodarowania odpadami opakowaniowymi, system prawny dotyczący postępowania z opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. W drugiej części został zawarty klasyczny komentarz do każdego z przepisów ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. W trzeciej natomiast zostały zawarte teksty ujednolicone komentowanej ustawy oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych.

Taki układ opracowania ułatwia czytelnikowi zapoznanie się z relacjami występującymi pomiędzy poszczególnymi aktami prawnymi stanowiącymi podstawę zagospodarowania odpadów, zapoznanie się z poglądami, które w tej materii zostały zaprezentowane w literaturze przedmiotu oraz orzecznictwie sądowym, oraz z tekstami aktów prawnych odgrywających najważniejszą rolę w tym zakresie. Autorzy, omawiając poszczególne instytucje prawne, dokonują tego w sposób kompleksowy ze wskazaniem wzajemnych zależności występujących pomiędzy poszczególnymi rozwiązaniami prawnymi oraz celu, jaki przyświecał ustawodawcy przy ich wprowadzaniu. Jednocześnie język, jakim posługują się autorzy, jest wyjątkowo przystępny, a czynione uwagi usystematyzowane i bardzo logiczne. Dlatego też recenzowane opracowanie należy ocenić bardzo wysoko, jednocześnie zwracając uwagę na to, że z racji na swój praktyczny walor powinno ono znaleźć się w posiadaniu wszystkich organów administracji samorządowej. Co prawda organy wykonawcze gminy i powiatu nie mają bezpośrednio do zrealizowania zadań wynikających z ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, zgodnie jednak z postanowieniami art. 379 ust. 1 Prawa ochrony środowiska przysługują im uprawnienia kontrolne w zakresie przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów. W związku z tym nie można wykluczyć, że w praktyce przy okazji przeprowadzania takich kontroli stwierdzą one naruszenie standardów obowiązujących w zakresie gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, o czym powinny poinformować właściwe w tym zakresie organy administracji. Aby jednak móc stwierdzić wystąpienie takich naruszeń, muszą one dysponować odpowiednim zasobem wiedzy, której źródłem może być recenzowany Komentarz.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 ze zm.)
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2009 r. Nr 151, poz. 150 ze zm.)