Przyznanie świadczenia nie zależy jedynie od orzeczenia o niepełnosprawności

Rozstrzygnięcie o zasadności wniosku o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z poszukiwania pracy w związku ze sprawowaniem opieki nad niepełnosprawną matką zależy od jednoznacznego ustalenia, czy przedmiotową opiekę jest zdolny sprawować jej współmałżonek, a nie wyłącznie od ustalenia czy posiada on orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności uznał WSA w Białymstoku.

Wnioskodawczyni wystąpiła o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji przez nią z poszukiwania pracy w związku ze sprawowaniem opieki nad matką. Kierownik urzędu miejskiego odmówił przyznania świadczenia. Przyczyną odmowy było pozostawanie przez osobę wymagającą opieki w związku małżeńskim z osobą nieposiadającą orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Wnioskodawczyni złożyła odwołanie od decyzji wskazując, że osobiście od kilku lat sprawuje opiekę nad matką. W okresie gdy była czynna zawodowo sprawowała ją w czasie wolnym od pracy, a obecnie opiekuje się stale matką z uwagi na znaczne pogorszenie się jej stanu zdrowia.

Podkreśliła, iż co prawda mąż matki nie posiada ustalonego znacznego stopnia niepełnosprawności, ale jest osobą w wieku 81 lat, schorowaną, zamieszkałą kilkadziesiąt kilometrów od jej matki i potrzebuje opieki podobnej jak jego żona, a w związku z tym nie jest w stanie sam sprawować nad nią opieki.

WSA przypomniał, iż zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje następującym podmiotom: matce lub ojcu, innym osobom, na których na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny (z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności) oraz opiekunowi faktycznemu dziecka na warunkach szczegółowo wskazanych w tym przepisie. Stosownie do treści ustępu 5 pkt 2 lit. "a" przepisu art. 17  ustawy o świadczeniach rodzinnych , świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

WSA podkreślił jednak, iż uprawnienie dziecka do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym rodzicem powinno zależeć od tego, czy ze względu na stan zdrowia i zakres obowiązków opiekuńczych współmałżonek osoby niepełnosprawnej jest w stanie im podołać. Nie można zatem z góry założyć, że tylko niepełnosprawny w stopniu znacznym współmałżonek, nie jest zdolny do sprawowania opieki nad małżonkiem tego wymagającym. Brak możliwości sprawowania opieki, otwierający drogę do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego przez osoby zobowiązane do alimentacji w dalszej kolejności można bowiem wykazać w rzetelnym postępowaniu dowodowym, bez uciekania się do ustawowego kryterium znacznego stopnia niepełnosprawności.

Zdaniem WSA przepis art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. "a"  ustawy o świadczeniach rodzinnych  należy interpretować w ten sposób, że rozstrzygnięcie wniosku o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z poszukiwania pracy w związku ze sprawowaniem opieki nad niepełnosprawną matką zależy od jednoznacznego ustalenia, czy przedmiotową opiekę jest zdolny sprawować jej współmałżonek, a nie wyłącznie od ustalenia - czy posiada on orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Na podstawie: Wyrok WSA w Białymstoku z 11 października 2012 r., sygn. akt II SA/Bk 642/12, nieprawomocny

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.)