Projekt nowelizacji ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Wizowym Systemie Informacyjnym oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2662), przedłożony przez ministra spraw wewnętrznych i administracji ma dostosować polskie prawo do unijnych rozporządzeń dotyczących Systemu Informacyjnego Schengen (SIS). Chodzi o rozporządzenia wchodzące w skład przyjętego w listopadzie 2018 r. pakietu reform SIS.

Czytaj również: Będą zmiany w systemie wizowym i informacyjnym Schengen
 

Najważniejsze propozycje zmian według MSWIA

Bartosz Grodecki, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji przedstawiając w czwartek w Sejmie założenia projektu zaznaczył, że zgodnie z założeniami od końca listopada 2022 roku SIS zacznie funkcjonować na podstawie trzech nowych rozporządzeń. - To są rozporządzenia, które wprowadziły zmiany mające na celu zwiększenie wydajności oraz skuteczności operacyjnej SIS, a także określiły nowe kategorie wpisów do SIS. Z tego względu należy wprowadzić zmiany prawa krajowego służące dostosowaniu i stosowaniu nowych przepisów - mówił.

Według Gardockiego, projekt ustawy obejmuje wprowadzenie bezpośrednich odniesień do definicji z rozporządzeń UE, dostosowanie definicji ustawowych do terminologii wynikających z rozporządzeń unijnych, określenie nowego zakresu wpisów danych Systemu Informacyjnego Schengen dotyczącego m.in. cudzoziemców zobowiązanych do powrotu, małoletnich zagrożonych uprowadzeniem przez rodzica/opiekuna - to są tzw. wpisy prewencyjne. Dodał, że wpisy dotyczyć też będą m.in. małoletnich zagrożonych byciem ofiarą lub sprawcą przestępstw terrorystycznych, udziałem w działaniach wojennych, dzieci i dorośli zagrożeni handlem ludźmi, przymusowym małżeństwem oraz przemocą uwarunkowaną płcią.

W opinii przedstawiciela MSWiA, projekt daje również możliwość wprowadzenia danych daktyloskopijnych z miejsc przestępstw o charakterze terrorystycznym lub innych poważnych przestępstw, wprowadzenie możliwości tymczasowego ograniczenia widoczności niektórych wpisów, np. przez sąd lub prokuratora na czas trwania operacji specjalnej oraz określenie uprawnień organów i służb do dostępu do danych.

- Szacunkowy koszt dla budżetu państwa wyniesie 68 milionów w pierwszych 12 miesiącach obowiązywania nowych przepisów ustawy. W następnych latach to będzie koszt szacowany na 15-18 milionów złotych. Część niezbędnej modernizacji systemów informatycznych zostanie pokryta ze środków UE – podał Bartosz Grodecki.

W trakcie dyskusji w Sejmie posłowie najczęściej pytali o to, dlaczego z projektem zmian czekano cztery lata. - 2021 rok to jest data rozpoczęcia procedowania tego aktu prawnego. On był szeroko konsultowany i dlatego to trochę zajęło. Ale warto wspomnieć jedną rzecz, termin w ogóle wdrażania legislacyjnego tych zapisów był przez KE przesuwany zdaje się już dwukrotnie. Nie wiadomo, czy ten (termin) 22 listopada też nie będzie przesunięty z uwagi, że trzy państwa członkowskie są na początkowym etapie wdrożeniowym. My, jeśli chodzi o wdrożenia techniczne, jesteśmy już do tego systemu gotowi. Nasze testy wyszły pozytywnie – stwierdził wiceminister spraw wewnętrznych i administracji. I dodał: - Pod kątem technicznym jesteśmy gotowi na 22 listopada, natomiast być może ten termin będzie się jeszcze przesuwał. Przesunięcia ze strony KE w głównej mierze wynikały z obiektywnej sytuacji związanej z COVID-em.

Pytany o funkcjonowanie SIS na wschodniej granicy Polski, wiceminister Gardocki odpowiedział: - Jeśli chodzi o skuteczność SIS-u to za tylko 2022 rok, odcinek z Białorusią 1394 mówiąc kolokwialnie „trafień”, czyli osób, które do tego SIS-u trafiły. Jeśli chodzi o odcinek z Ukrainą od 1 stycznia do 19 października mamy 6107 trafień. Czyli system działa, to nie jest tak, że na tej granicy w sposób niekontrolowany napływ jest. Jeżeli ktoś jest ujawniony w SIS-ie, po prostu nie wjeżdża.

Po zakończeniu dyskusji projekt zmian w ustawie dotyczącej Systemu Informacyjnego Schengen został skierowany do dalszych prac w sejmowej komisji administracji i spraw wewnętrznych. Wyznaczono też termin na przedstawienie sprawozdania komisji do 2 listopada.

 

Modernizacja systemu

W ramach modernizacji systemu wprowadzone zostały nowe kategorie wpisów danych do SIS. Zmiany te mają przyczynić się do utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa i sprawiedliwości w Unii Europejskiej. Ma to być możliwe dzięki współpracy operacyjnej między np. Strażą Graniczną, Policją, organami celnymi czy imigracyjnymi. Dotyczy to także organów, które odpowiadają za zapobieganie przestępstwom, ich wykrywanie, prowadzenie w ich sprawie postępowań przygotowawczych, a także ściganie przestępstw oraz wykonywanie kar. Wśród kategorii wpisów danych, które zostaną dodane do SIS, są m.in. wpisy o nieznanych osobach podejrzanych lub poszukiwanych. Oznacza to, że w SIS znajdą się odbitki linii papilarnych palców lub odbitki linii papilarnych dłoni znalezionych na miejscu poważnego przestępstwa lub incydentu terrorystycznego i uznanych za należące do sprawcy.

W SIS znajdą się także wpisy tzw. prewencyjne o małoletnich, którzy są zagrożeni uprowadzeniem przez rodzica, członka rodziny lub opiekuna, a także o małoletnich, którym należy uniemożliwić podróżowanie ze względu na realne zagrożenie. W drugim przypadku chodzi o małoletnich, którzy mogą stać się ofiarami przestępstw o charakterze terrorystycznym lub wezmą udział w popełnianiu takich przestępstw. Do SIS dodawane będą również wpisy prewencyjne o małoletnich i osobach pełnoletnich narażonych na niebezpieczeństwo, którym należy uniemożliwić podróżowanie dla ich własnej ochrony (np. gdy podróż może się wiązać z ryzykiem handlu ludźmi, przymusowego małżeństwa lub przemocą warunkowaną płcią). Ponadto w systemie będą odnotowywane decyzje o zobowiązaniu do powrotu cudzoziemców, którzy nielegalnie przebywają w UE.

Nowelizacja ma wejść w życie z dniem następującym po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.