Spółka wniosła skargę na uchwałę rady miasta dotyczącą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W uzasadnieniu skargi stwierdziła, że Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił tego, iż strona skarżąca, jako właściciel nieruchomości, w dniu wejścia w życie planu dysponowała ostateczną decyzją prezydenta miasta, ustalającą warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie zespołu jednorodzinnych budynków mieszkalnych z infrastrukturą techniczną oraz na rozbiórce budynków przemysłowych istniejących na posesji. Wskazując na ochronę prawną własności skarżąca podkreśliła, że najpierw decyzją przyznano jej uprawnienia do określonego zagospodarowania działki, a następnie zmieniono to miejscowym planem, wprowadzając ograniczenia w zakresie możliwości zagospodarowania działki w sposób wynikający z decyzji o warunkach zabudowy.

NSA rozpatrując skargę, przypomniał, iż stosownie do treści art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Konstrukcja powyższego przepisu wprowadza odrębne od postępowania administracyjnego prowadzonego na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego uregulowanie pojęcia strony, opartego przede wszystkim na kryterium interesu prawnego lub obowiązku, które zostały naruszone w skutek podjęcia uchwały lub wydania zarządzenia, o którym mowa w powyższym przepisie.

Dopiero ustalenie przez sąd administracyjny, że nastąpiło naruszenie interesu prawnego lub uprawnienia wnoszącego skargę na uchwałę rady gminy otwiera drogę do merytorycznego rozpoznania skargi. W następnej zaś kolejności sąd szuka odpowiedzi na pytanie czy naruszenie interesu prawnego skarżącego nastąpiło w granicach dopuszczonych przez obowiązujące prawo. Obowiązek przy tym uwzględnienia skargi na miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego powstaje wówczas, gdy naruszenie interesu prawnego lub uprawnienia jest związane z jednoczesnym naruszeniem obiektywnego porządku prawnego. Obowiązku takiego nie ma jednak wówczas, gdy naruszony zostaje wprawdzie interes prawny lub uprawnienie, ale dzieje się to w zgodzie z obowiązującym prawem, w granicach przysługującego gminie tzw. władztwa planistycznego, w którego ramach rada gmina ustala przeznaczenie i zasady zagospodarowania terenów położonych na obszarze gminy.

Skarga oparta na art. 101 ustawy o samorządzie gminnym zobowiązuje sąd administracyjny do badania najpierw, czy spełnia ona wymogi formalne (termin, wezwanie do usunięcia zarzucanego naruszenia, charakter sprawy objętej przedmiotem zaskarżenia), a następnie do badania legitymacji skarżącego. Dokonując oceny legalności zaskarżonej uchwały, sąd I instancji na wstępie ustalił, iż kwestionowaną uchwałą nie został objęty teren działki należącej do spółki, następnie sąd przeszedł do analizy pozostałych zarzutów objętych skargą.

Ustalenie to w opinii NSA powinno kończyć proces kontrolny zaskarżonego rozstrzygnięcia wobec nie spełnienia przesłanki określonej z art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym . Na marginesie NSA zwrócił uwagę, iż nie można wykluczyć sytuacji, że mimo położenia nieruchomości poza obszarem objętym zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ale w jego sąsiedztwie, może dojść do naruszenia interesu prawnego właściciela takiej nieruchomości. Wiele zależy jednak od tego w jakim stopniu ustalenia planu wpływają na sytuację prawną sąsiednich nieruchomości.

Te wszystkie jednak uwarunkowania winny znaleźć swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu skarżonego wyroku, przy odwołaniu się przy tym do konkretnych, a nie tylko hipotetycznych sytuacji zaistniałych w sprawie. Zdaniem NSA należało uznać zarzut naruszenia art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , chociaż uzasadnienie skarżonego wyroku nie pozwalało na przesądzenie, jak chce tego autor skargi kasacyjnej, że skarżona uchwała narusza uprawnienia strony skarżącej i co stanowi o jej legitymacji. Ocena ta będzie dokonana przez WSA, który ponownie rozpoznając sprawę, będzie zobowiązany przy uwzględnieniu powyższych uwag, do powtórnej oceny posiadanego i naruszonego interesu prawnego lub uprawnienia skarżącej spółki w skarżeniu przedmiotowego planu, tj. przesłanki, o której mowa w art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym . Skoro, więc dopiero pozytywne ustanie powyższej okoliczności, pozwoli na merytoryczną ocenę zaskarżonego planu, to odniesienie się do pozostałych zarzutów postawionych w rozpoznawanej skardze kasacyjnej, NSA uznał za przedwczesne.

Na podstawie: Wyrok NSA z dnia 19 stycznia 2012 r., sygn. akt II OSK 2373/11, LEX nr 1110180

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)