Dziwić może stanowisko Państwowej Komisji Wyborczej [PKW], na które powołuje się Senat, gdyż rozwiązanie dotychczasowe jest w miarę klarowne, a na pewno znacznie bezpieczniejsze od proponowanego. Nieprawdą jest, co rzekomo podnosi PKW, że obecne przepisy wymagają doprecyzowania w zakresie kto zwołuje pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy, rady powiatu oraz sejmiku województwa, oraz że problemy, które występują w związku ze zwołaniem pierwszych sesji mają charakter organizacyjny (patrz: Zwołanie I sesji rady jednostki samorządu terytorialnego [j.s.t.] ). Wręcz przeciwnie, to zaproponowane przez Senat rozwiązanie będzie źródłem problemów dla komisarzy wyborczych, którym przy mizerii kadrowej, w natłoku olbrzymiej ilości spraw w pierwszych dniach po wyborach dojdzie przygotowanie co najmniej kilkuset precyzyjnie, imiennie skierowanych zaproszeń wraz z projektami uchwał i rozesłanie ich (skuteczne dostarczenie) nowo wybranym radnym tak, aby pierwsze sesje mogły odbyć się w terminie 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarze kraju. Nie jest to oczywiście zadanie niemożliwe do wykonania pod warunkiem, że komisarze znajdą inne sposoby dystrybucji zaproszeń niż za pośrednictwem Poczty Polskiej. Czy jednak ustawodawca powinien bez powodu wprowadzać ekstremalne rozwiązania, mając do dyspozycji całą gamę znacznie lepszych, łącznie z obecnie obowiązującym, zupełnie dobrym, rozwiązaniem?

Ustawy samorządowe [we wszystkich samorządach - ustawa o samorządzie gminnym w art. 20, ustawa o samorządzie województwa w art. 21 i ustawa o samorządzie powiatowym   w art. 15], regulując kwestię zwołania pierwszych sesji, zadanie to powierzają przewodniczącym rad poprzedniej kadencji, którzy mają obowiązek zwołać je na dzień przypadający w ciągu 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarze całego kraju. Problemy, które występują w tej materii nie mają charakteru, wyłączając zdarzenia losowe, organizacyjnego. Nie jest wielkim problemem przygotowanie i skuteczne dostarczenie od kilkunastu do ok. 40-stu zawiadomień wraz z materiałami. Problemy, jeżeli występują, związane są co najwyżej z niezawinionym brakiem możliwości zwołania sesji przez przewodniczącego poprzedniej kadencji spowodowanej np. chorobą, nieobecnością, śmiercią itd. Nieprawdą jest również, że w przypadkach zawinionych, głównie wynikających ze świadomego sabotowania tej czynności, brak jest regulacji dyscyplinujących. Art. 231. § 1. ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) wyraźnie stwierdza, że funkcjonariusz publiczny, który (…) nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Nie powinno być także wątpliwości, czy przewodniczący poprzedniej kadencji jest (jeszcze) funkcjonariuszem publicznym. Co prawda mandat radnego mu wygasł, jednakże obowiązek zwołania sesji jest nierozerwalnie związany z pełnieniem tegoż mandatu i tak też powinien być postrzegany nawet przez sąd.

Pomijając kwestię winy przewodniczącego rady bądź jej braku, w przypadku gdy sesja nie odbędzie się w terminie 7 dni, istnieje furtka polegająca na obowiązku zwołania sesji przez komisarza wyborczego. Takie sytuacje występują sporadycznie i zwołanie przez komisarza pojedynczych sesji (co najwyżej kilku), w terminie pomiędzy 8 a 21 dniem po ogłoszeniu wyników wyborów, nie jest zadaniem dezorganizującym pracę komisarzy w takim stopniu, w jakim to będzie miało miejsce po wprowadzeniu zmian zaproponowanych przez Senat.

Ponadto nie zniknie problem: Co w sytuacji, gdy komisarzowi nie uda się zwołać sesji w ciągu 7 dni? Obecnie, relatywnie długi czas 14 dni, minimalizuje prawdopodobieństwo doprowadzenia do sytuacji, że sesja zostanie zwołana po terminie. Jeżeli należałoby wprowadzić jakiekolwiek zmiany w obecnie obowiązujących przepisach, dotyczących zwoływania pierwszych sesji rady, to powinny one polegać co najwyżej na zniesieniu dla komisarza terminu jej zwołania. Tylko racjonalna interpretacja nie pozwala traktować go, jako terminu zawitego (granicznego). Utrzymanie w kodeksie wyborczym zasady pełnienia funkcji komisarza wyborczego przez osobę zaufania publicznego, jakim jest sędzia, daje pełną gwarancję wywiązania się przez niego z obowiązku, zgodnie z przepisami i w sposób racjonalny bez cenzusu czasowego.

Według propozycji Senatu, komisarz wyborczy będzie zmuszony powtórzyć po kilku dniach „zabieg” zwołania na swoim terenie sesji rad gminnych, tym razem w celu złożenia ślubowania przez nowo wybranych wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Co prawda korekta art. 29a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym jest konieczna, ponieważ obecnie również istnieje obowiązek zwoływania specjalnej sesji, z tym że dokonuje tego przewodniczący rady. Złożenie ślubowania na sesji roboczej, niejako przy okazji, jest wykluczone, co nie jest rozwiązaniem do końca praktycznym. Ponadto przepis ten powinien ulec zmianie, aby wyeliminować możliwość odwlekania bądź bojkotowania, czy nieodebrania ślubowania wójta.

Takim rozwiązaniem mogłaby być zmiana art. 29a ustawy o samorządzie gminnym , aby wójt ślubowania nie składał zdając się na łaskę radnych, lecz np. w formie pisemnej, a nawet w formie aktu notarialnego:

Art. 29a. 1. Objęcie obowiązków przez wójta następuje z chwilą złożenia ślubowania.
2. Ślubowanie uznaje się za złożone z chwilą podpisania przez wójta, w terminie podanym do publicznej wiadomości, aktu ślubowania, zawierającego treść: "Obejmując urząd wójta (burmistrza, prezydenta) gminy (miasta), uroczyście ślubuję, że dochowam wierności prawu, a powierzony mi urząd sprawować będę tylko dla dobra publicznego i pomyślności mieszkańców gminy (miasta)." Treść ślubowania na wniosek wójta może zawierać zdanie: "Tak mi dopomóż Bóg.".

Wariant II ust. 2:

2. Ślubowanie uznaje się za złożone z chwilą podpisania przez wójta, w terminie podanym do publicznej wiadomości, sporządzonego notarialnie aktu ślubowania, zawierającego treść: "Obejmując urząd wójta (burmistrza, prezydenta) gminy (miasta), uroczyście ślubuję, że dochowam wierności prawu, a powierzony mi urząd sprawować będę tylko dla dobra publicznego i pomyślności mieszkańców gminy (miasta)." Treść ślubowania na wniosek wójta może zawierać zdanie: "Tak mi dopomóż Bóg.".

Ireneusz Krześnicki

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.)

Pobierz orzeczenie:
Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy

Pisaliśmy o tym również:
 Zwołanie I sesji rady jednostki samorządu terytorialnego [j.s.t.]