Działania w ramach programu skierowane będą do obywateli Polski, w szczególności osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym lub znajdujących się w innej trudnej sytuacji życiowej, a także do repatriantów. Zdaniem rządu, realizacja programu znacząco wpłynie także na zmniejszenie ryzyka ewentualnego wystąpienia kryzysu społecznego i mieszkaniowego. Statystyki pokazują, że w Polsce ponad 51 proc. młodych ludzi pomiędzy 24-35 rokiem życia mieszka z rodzicami lub krewnymi, co jest spowodowane m.in. brakiem możliwości finansowych do pozyskania lokalu w najem lub na własność na rynku mieszkaniowym oraz niewystarczającą dostępnością oferty najmu społecznego. Z drugiej strony inwestycje gmin w zasób komunalny wciąż stanowią niewielki udział rynku najmu (niewiele ponad 1 proc. rynku). Przeczytaj także: Miasta powinny stać się ważnym graczem w budowie mieszkań

Jednocześnie rosnące ceny mieszkań, kosztów kredytów hipotecznych, ale przede wszystkim koszty wynajmu, powodują trudności w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych istotnej części społeczeństwa. Według danych GUS za 2021 r. w Polsce istnieje ok. 1,8 mln tzw. „pustostanów” mieszkaniowych należących do prywatnych właścicieli, czyli nieużytkowanych lokali mieszkalnych lub domów jednorodzinnych, które nie są zamieszkiwane, a których znaczna część mogłaby zostać po ewentualnym remoncie udostępniona na wynajem. Jednocześnie według badań Instytutu Rozwoju Miast i Regionów – Obserwatorium Polityki Miejskiej, dane GUS wskazują, że jednostki samorządu terytorialnego zarządzają 46-54 tys. pustostanów komunalnych. Rządowy program ma za zadanie część tych pustostanów zagospodarować i przeznaczyć na cele mieszkaniowe.

 

Najważniejsze rozwiązania programu

W ramach programu „Mieszkanie, praca, społeczność" na lata 2024-2030 przewidziano m.in.:

  • zwiększenie zasobu dostępnych cenowo mieszkań na wynajem społeczny, pozostających w dyspozycji samorządów lokalnych;
  • zwiększanie dostępności dla osób i rodzin, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, do kompleksowych usługi dotyczących mieszkalnictwa społecznego, rynku pracy, edukacji i innych usług społecznych;
  • zwiększenie poziomu aktywności zawodowej oraz społecznej osób i rodzin objętych wsparciem;
  • zwiększenie efektywności współpracy międzysektorowej w obszarze mieszkalnictwa, rynku pracy oraz spraw społecznych.

W odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na przystępne cenowo mieszkania na wynajem wraz z towarzyszącymi usługami społecznymi, w szczególności dla osób i rodzin, które znajdują się w sytuacji zagrożenia wykluczeniem społecznym, a także dla osób młodych i rodzin pochodzących z tzw. „luki czynszowej” (osoby, które zarabiają za mało, by dostać kredyt hipoteczny lub wynająć mieszkanie po cenach rynkowych i jednocześnie za dużo, by zakwalifikować się do najmu mieszkania z zasobu komunalnego) – niezbędne jest zintegrowanie istniejących mechanizmów finansowych, które będą wykorzystywane na pozyskanie nowego zasobu mieszkaniowego, w szczególności za pośrednictwem Społecznych Agencji Najmu (SAN).

Celem SAN jest m.in. zwiększenie oferty mieszkaniowej dla osób o średnich i niższych dochodach. Dodatkowe lokale mieszkalne mogą pochodzić z zasobu mieszkań prywatnych pozyskanych przez SAN w wieloletnią dzierżawę, a także poprzez m.in. remonty i modernizacje w celu optymalizacji kosztów utrzymania w lokalu. Chodzi także o adaptacje pustostanów na cele mieszkaniowe. SAN mogą świadczyć dodatkowo tzw. usługi społeczne, adekwatnie do potrzeb lokatorów, jak np. usługi opiekuńcze, asystenckie i inne, które wspomagają funkcjonowanie najemców o szczególnych potrzebach.

 

Pięć szczegółowych priorytetów programu

Celom szczegółowym Programu przyporządkowano następujące priorytety:

  1. Mieszkalnictwo społeczne.
  2. Rynek pracy.
  3. Edukacja.
  4. Pozostałe usługi społeczne.
  5. Międzysektorowe partnerstwa lokalne i regionalne.


W ramach Priorytetu 1 przewidziano następujące kierunki interwencji:

  • Kierunek 1: Tworzenie i rozwój SAN.
  • Kierunek 2: Remonty i adaptacje lokali mieszkalnych i pustostanów na potrzeby SAN.
  • Kierunek 3: Dopłaty do czynszów lokatorów SAN.
  • Kierunek 4: Fundusz rezerwy czynszowej w SAN.

W ramach Priorytetu 2 przewidziano następujące kierunki interwencji:

  • Kierunek 1: Zapewnieniu dostępu do usług i instrumentów rynku pracy.
  • Kierunek 2: Nowe formy wspomagania aktywności zawodowej i zatrudnienia, w tym asystent pracy, reintegracja zawodowa.
  • Kierunek 3: Podnoszenie kwalifikacji, kompetencji i umiejętności.
  • Kierunek 4: Tworzenie miejsc pracy, w tym w podmiotach ekonomii społecznej.

W ramach Priorytetu 3 przewidziano następujące kierunki interwencji:

  • Kierunek 1: Oddziały przygotowawcze i dodatkowe lekcje.
  • Kierunek 2: Doposażenie placówek edukacyjnych.
  • Kierunek 3: Programy stypendialne.
  • Kierunek 4: Dodatkowe inicjatywy edukacyjne.

W ramach Priorytetu 4 przewidziano następujące kierunki interwencji:

  • Kierunek 1: Zapewnienie dostępu do klubów dziecięcych, żłobków i przedszkoli.
  • Kierunek 2: Wsparcie dla osób niesamodzielnych i zależnych.
  • Kierunek 3: Nowe profile kadry wspierającej integrację społeczną.

W ramach Priorytetu 5 przewidziano następujące kierunki interwencji:

  • Kierunek 1: Kampanie społeczne na rzecz mieszkalnictwa społecznego.
  • Kierunek 2: Budowanie powiązań pomiędzy SIM, SAN, PES, instytucjami publicznymi oraz innymi podmiotami w zakresie rozwoju mieszkalnictwa społecznego oraz świadczenia usług społecznych

Za koordynację, monitoring i ewaluację realizacji Programu odpowiedzialny będzie międzyresortowy Komitet Sterujący.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.