Rozporządzenie w sprawie rodzajów alarmów, sposobu ogłaszania i odwołania alarmu, rodzajów komunikatów ostrzegawczych, sposobu ogłoszenia i odwołania komunikatu oraz trybu przekazywania alarmów i komunikatów stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 72 ustawy z 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej. Rozporządzenie określa:
- rodzaje alarmów, sposób ogłaszania i odwołania,
- rodzaje komunikatów ostrzegawczych oraz sposób ich ogłoszenia i odwołania,
- tryb przekazywania alarmów i komunikatów w celu skutecznego ostrzegania.
Przeczytaj także: Syrena wyje o niebezpieczeństwie, ale kto ją rozumie
Kto odpowiada za alarmowanie ludności?
Projektowana regulacja przewiduje, że za nadzór nad przekazywaniem i odwoływaniem alarmów i komunikatów ostrzegawczych o zagrożeniu odpowiedzialny jest właściwy terytorialnie organ ochrony ludności i obrony cywilnej. Ma to zapewnić wiarygodność i rzetelność przekazywanych zagrożonej ludności alarmów i komunikatów ostrzegawczych. Zgodnie z dotychczasowym standardem podstawowym narzędziem do przekazywania sygnałów alarmowych będzie:
- system syren alarmowych i urządzeń nagłaśniających oraz
- wizualny, czyli wystawienie znaku alarmu. Jest nim żółty znak w kształcie równobocznego trójkąta podstawą skierowaną do dołu, który ma być uwidoczniany bezpośrednio pod ogłoszeniu alarmu akustycznego na obiekcie przestrzeni publicznej lub w inny zwyczajowo przyjęty sposób.
Rodzaje i treść komunikatów
Projekt proponuje następujące rodzaje komunikatów ostrzegawczych:
- komunikat Regionalnego Systemu Ostrzegania (RSO) przekazywany za pomocą aplikacji mobilnej umożliwiający organom ochrony ludności publikowanie komunikatów ostrzegawczych, a także wspieranie edukacji społeczeństwa w zakresie profilaktyki bezpieczeństwa;
- komunikat przekazywany przez redaktorów dzienników oraz wydawców stron internetowych oraz Polską Agencję Prasową;
- komunikat przekazywany przez nadawcę programu radiowego i telewizyjnego oraz operatora ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej;
- komunikat ALERT RCB.
Treść komunikatu ma obejmować:
- określenie rodzaju zagrożenia;
- wskazanie obszaru, na którym występuje lub może wystąpić zagrożenie;
- zalecenia dla ludności na zagrożonym obszarze;
- inne informacje niezbędne dla ludności w zależności od rodzaju zagrożenia, w tym przewidywany czas trwania zagrożenia.
Komunikaty mają być publikowane w sposób umożliwiający ich odbiór przez osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności, w tym poprzez zastosowanie narzędzi zgodnych z zasadami dostępności cyfrowej i innowacyjnymi rozwiązaniami wspierającymi indywidualne potrzeby odbiorców będących osobami niepełnosprawnymi.
Przeczytaj także: Alarmowanie o niebezpieczeństwie wkrótce wkroczy w XXI wiek
Zadania dla wójta, starosty i wojewody
Projekt określa zadania w zakresie alarmowania nałożone na wójta (burmistrza, prezydenta miasta). To on:
- ogłasza i odwołuje alarmy;
- przekazuje alarmy podmiotom ochrony ludności właściwym dla miejsca wystąpienia zagrożenia (np. OSP) w celu upublicznienia przez syreny alarmowe lub urządzenia nagłaśniające;
- przekazuje wojewodzie treść komunikatu ostrzegawczego w celu wystąpienia, za pośrednictwem Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, z żądaniami odpowiednio do nadawcy programu radiowego i telewizyjnego, operatora ruchomej publicznej sieci telekomunikacyjnej, redaktorów dzienników, wydawców stron internetowych oraz PAP.
- w przypadku zagrożenia wykraczającego poza teren gminy lub powiatu wójt (burmistrz, prezydent miasta) przekazuje informację w tym zakresie do właściwego miejscowo starosty lub wojewody.
Analogiczne obowiązki będzie mieć starosta z tym, że w przypadku zagrożenia wykraczającego poza teren powiatu starosta przekazuje informację w tym zakresie do właściwego miejscowo starosty lub wojewody albo do ministra właściwego do spraw wewnętrznych, za pośrednictwem Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, jeżeli zagrożenie przekracza teren powiatu i jednocześnie przekracza granicę województwa.
Wojewoda ponadto będzie przekazywał komunikat Regionalnego Systemu Ostrzegania oraz może wnioskować od RCB o komunikat Alert RCB. W przypadku zagrożenia przekraczającego teren województwa wojewoda przekazuje informację w tym zakresie do ministra właściwego do spraw wewnętrznych za pośrednictwem RCB oraz informuje o zagrożeniu sąsiedniego wojewodę. Rozporządzenie określa też kompetencje ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Obowiązek sprawdzenia systemów
Z projektu wynika, że ogłaszanie i odwoływanie alarmów lub komunikatów ostrzegawczych w ramach treningów lub ćwiczeń dotyczących systemów ostrzegania i alarmowania, a także w przypadku uroczystości i świąt państwowych, możliwe jest po opublikowaniu informacji o rozpoczęciu jednego z tych przedsięwzięć wraz z podaniem jego zakresu i zasięgu, przez właściwe terytorialnie organy ochrony ludności, z 24-godzinnym wyprzedzeniem, w środkach masowego przekazu i w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie.
Proponowana regulacja potwierdza, że organy ochrony ludności są zobowiązane do dwa razy w roku, w okresie wiosennym i jesiennym, dokonać sprawdzenia sprawności działania alarmów.
Resort wyjaśnia w ocenie skutków regulacji, że system powiadamiania, ostrzegania i alarmowania o zagrożeniach oparty będzie o istniejącą infrastrukturę organów i podmiotów ochrony ludności i obrony cywilnej, które będą w nim uczestniczyć i partycypować w kosztach. Koszty systemu i jego rozbudowa będą sumarycznym kosztem funkcjonowania poszczególnych ogniw systemu wynikających z odrębnych podstaw prawnych.