W rozpoznawanej sprawie z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego wystąpił organ administracji rządowej pozostający w sporze z organem jednostki samorządu terytorialnego. Sprawa dotyczyła prowadzenia postępowania w zakresie przepadku pojazdu.

NSA rozpatrując skargę uznał, iż organem właściwym do prowadzenia postępowania w sprawie likwidacji pojazdu jest starosta. Sąd zwrócił uwagę, iż w praktyce sprzed nowelizacji ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2000 r. Nr 96, poz. 1071 ze zm.) funkcjonowała zasada, że po zatrzymaniu pojazdu, do jego właściciela wysyłane było pismo z informacją (pouczeniem), że jeżeli pojazd nie zostanie odebrany z parkingu w okresie sześciu miesięcy, to jego prawo własności przejdzie na rzecz Skarbu Państwa. Po upływie tego okresu i nieodebraniu pojazdu z parkingu, podmiot holujący (parkujący) przesyłał dokumentację do urzędu skarbowego w celu wszczęcia dalszej procedury. Urząd Skarbowy zwracał się do Policji o kopie pism informujących właściciela o trybie postępowania, a po ich otrzymaniu wydawał decyzję o przejęciu pojazdu na rzecz Skarbu Państwa.

Trybunał Konstytucyjny zakwestionował art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym uznając, iż narusza on wzorce konstytucyjnie w zakresie, w jakim dopuszczał odjęcie prawa własności pojazdu bez prawomocnego orzeczenia sądu. W dotychczasowym stanie prawnym na rzecz Skarbu Państwa przechodziła własność pojazdów, które zostały usunięte z drogi na skutek naruszenia przepisów o bezpieczeństwie lub porządku ruchu drogowego i nie zostały odebrane przez osobę uprawnioną w terminie sześciu miesięcy od dnia ich usunięcia. Do przejścia własności takich pojazdów na rzecz Skarbu Państwa dochodziło w związku z uznaniem ich za porzucone z zamiarem wyzbycia się z mocy ustawy, co w ocenie Trybunału Konstytucyjnego pozostawało w sprzeczności z przepisami konstytucyjnymi. Zgodnie bowiem z art. 46 Konstytucji RP, przepadek rzeczy może nastąpić tylko w sytuacjach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.

NSA rozpatrując powstały spór kompetencyjny podkreślił, iż w obecnym stanie prawnym przeprowadzenie procedury likwidacyjnej pojazdów nastąpić może tylko w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 152. poz. 1018 ze zm.). Według nowej treści art. 130a Prawa o ruchu drogowym organy skarbowe utraciły nie tylko prawo do orzekania w kwestii odjęcia własności pojazdu, ale wszelkie poprzednio posiadane uprawnienia w postępowaniach związanych z usunięciem pojazdu z drogi.

Przepisy ustawy nowelizującej przewidują, w jakim trybie należy przeprowadzić postępowanie (w tym likwidacyjne) niezakończone przed dniem wejścia w życie nowej ustawy. Zdaniem NSA w odniesieniu do rozpatrywanej sprawy będzie miał zastosowanie tryb art. 12 ust. 2 ustawy nowelizującej. Przewiduje on, że w przypadkach w których termin określony w art. 130a ust 10 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu dotychczasowym, upłynął przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i nie zostało wszczęte postępowanie w sprawie przejęcia własności pojazdu na rzecz Skarbu Państwa, przepis art. 11 stosuje się odpowiednio. Art. 11 pkt 1 stanowi, że w przypadkach, o których bieg terminu określonego w art. 130a ust. 10 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu dotychczasowym rozpoczął się i nie zakończył przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, przepadek pojazdów orzeka się na rzecz powiatu.

Zgodnie z art. 10 ustawy nowelizującej, w takich przypadkach starosta ma obowiązek wystąpić do sądu z wnioskiem o orzeczenie przepadku pojazdu. Zdaniem NSA w sprawie bezsporne jest, że upłynął sześciomiesięczny termin, wymagany w poprzednim stanie prawnym, określony w art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym, jako przesłanka wszczęcia postępowania kończącego się decyzją deklaratoryjną o przejęciu własności pojazdu na Skarb Państwa. Bezsporne jest także, że nie wszczęto postępowania w tej sprawie oraz że taka decyzja nie była wydana. W nowym stanie prawnym organy skarbowe utraciły prawo do orzekania w kwestii odjęcia własności pojazdu a ciężar obowiązków związanych z inicjowaniem stosownego postępowania w tym przedmiocie przypisany został staroście – uznał NSA.

Na podstawie: Postanowienie NSA z 21 czerwca 2012 r., sygn. akt II FW 5/11, prawomocne