Powiat, na podstawie porozumienia z gminą może zakładać i prowadzić szkoły podstawowe lub gimnazja, czego jednak nie należy utożsamiać z przekazaniem zadania prowadzenia tego typu szkół. Co do zasady nie jest dopuszczalne przekazywanie zadań publicznych gminy do prowadzenia powiatowi. Wynika to z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1592 z późn. zm.) , który pozwala powiatowi jedynie na przekazanie zadań gminie oraz z art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) , który przewiduje przyjęcie przez gminy zadań powiatu, ale nie przewiduje przekazania zadań gminy powiatowi.
Jednak w kwestii zakładania i prowadzenia szkół obowiązuje art. 5 ust. 5b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U z 2004 r., nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) . W myśl tego przepisu jednostki samorządu terytorialnego mogą zakładać i prowadzić szkoły i placówki, których prowadzenie nie należy do ich zadań własnych, po zawarciu porozumienia z jednostką samorządu terytorialnego, dla której prowadzenie danego typu szkoły lub placówki jest zadaniem własnym. Nie jest to podstawa do przekazania prowadzenia zadania w zakresie oświaty z gminy na powiat ani przekazania prowadzenia konkretnej szkoły.
Czym innym bowiem jest realizacja obowiązku wynikającego z zadania własnego gminy, a czym innym możliwość założenia i prowadzenia przez powiat szkoły i placówki spoza zakresu publicznych zadań własnych. Ustawodawca tej możliwości nie wiąże z przekazaniem zadania, lecz z porozumieniem co do założenia i prowadzenia określonej szkoły czy placówki. Gmina w ramach wykonywania zadań własnych w zakresie zakładania i prowadzenia szkół i placówek może wyrazić zgodę w drodze porozumienia zawartego z powiatem na założenie i prowadzenie przez tę jednostkę samorządu terytorialnego konkretnego gimnazjum lub szkoły podstawowej. Kwestie te wyjaśnił NSA w wyroku z dnia 21 stycznia 2010 r., I OSK 1140/09, Lex nr 594919.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.)