Rezygnacja lub drastyczne ograniczenie wypłat premii czy nagród, wstrzymanie podwyżek wynagrodzeń i nawet – na horyzoncie - redukcje zatrudnienia. Problemy finansowe samorządów – niższe wpływy z podatku PIT bez rekompensaty, wydatki związane z koronawirusem, spowodowały nie tylko to, że trudno było spiąć budżety na 2021 rok, ale dostanie się też pracownikom urzędów i samorządowych jednostek. A właściwie – nie dostanie się, bo lokalne władze zmuszone były do takich decyzji.
Nie kryją jednocześnie, że rozstrzygnięcia związane z zatrudnieniem i wypłatami dla pracowników były bardzo trudne i „długo dyskutowane”, ale cięcia stały się w wielu przypadkach nieuniknione „ze względu na rozmiar tej pozycji w wydatkach miasta”.
Czytaj w LEX: Wpływ epidemii koronawirusa na samorządy >
Ograniczenie wydatków na wynagrodzenia
W Toruniu już na początku pandemii, z uwagi na sytuację epidemiczną, która znacząco wpłynęła na finanse miasta, we wszystkich jednostkach organizacyjnych, poza sferą oświaty, podjęto działania zmierzające do ograniczenia wydatków na wynagrodzenia. Jak nas poinformowała Anna Kulbicka-Tondel, rzecznik prasowy prezydenta Torunia, wstrzymano więc zaplanowane na rok 2020 podwyżki wynagrodzeń, w większości jednostek odstąpiono od wypłat premii, nagród za II kwartał, ograniczono poziom premii w II półroczu.
Czytaj w LEX: Wynagrodzenia pracowników samorządowych – dodatki do wynagrodzenia, regulamin wynagradzania >
Według Rafała Klajnerta, sekretarza i dyrektora Urzędu Miasta Gdyni, nie ma obecnie zagrożenia niewypłacenia wynagrodzeń bądź zwolnień w urzędzie i jednostkach podległych. - Niemniej jednak, jeżeli sytuacja finansowa samorządów będzie się pogarszać, niewykluczone, że będziemy zmuszeni do redukcji zatrudnienia, która zdecydowanie odbije się na jakości wykonywanych zadań na rzecz mieszkańców a także szybkości ich realizacji - zaznacza.
Blokady środków były i są możliwe
Jak informowaliśmy, decyzją ministra finansów zablokowano fundusze na dodatkowe wynagrodzenia w sferze budżetowej. Minister finansów domagał się od jednostek administracji publicznej zablokowania wydatków m.in. na wynagrodzenia osobowe, dodatkowe uposażenia i nagrody roczne.
Anna Kulbicka-Tondel mówi, że blokada oznacza zakaz wydatkowania określonych środków do końca roku lub do końca terminu, na jaki została ustanowiona. W trakcie tego roku prezydent Torunia dwukrotnie korzystał z ustawowej możliwości blokowania środków na wynagrodzenia. - Zarządzeniem z 22 kwietnia dokonano blokady 7,5 mln zł z puli wynagrodzeń we wszystkich jednostkach organizacyjnych gminy, poza oświatą, a zarządzeniem z 3 sierpnia kwota ta została zwiększona do 10,4 mln zł. Blokada obowiązywała do 9 września, a 10 września Rada Miasta podjęła uchwałę ws. zmian w tegorocznym budżecie przeznaczając ww. środki na częściowe pokrycie ubytku dochodów spowodowanego skutkami epidemii Covid-19 – wyjaśnia.
Dr Dariusz Tracz, zastępca burmistrza miasta Jarosławia ds. społecznych podkreśla, że władze miasta monitorują sytuację związaną z budżetem, a w szczególności zmniejszone wpływy z podatków. - Na chwilę obecną nagrody są wstrzymane ze względu na sytuację epidemiczną i zmniejszonymi wpływami do budżetu miasta – mówi. Nie ukrywa jednak, że tak jak w administracji rządowej - zablokowanie funduszy na dodatkowe wynagrodzenia jest możliwe.
Nagrody pod znakiem zapytania
W krakowskim magistracie nagrody kwartalne, których możliwość przyznania jest przewidziana w regulaminie wynagradzania pracowników, nie są jeszcze przesądzone. - Aktualnie trwa podsumowywanie roku i analiza funduszu płac – mówi Barbara Skrabacz-Matusik, zastępca dyrektora Wydziału Organizacji i Nadzoru Urzędu Miasta Krakowa. Jak dodaje, premie mają „charakter regulaminowy, dotyczą wąskiego kręgu osób zatrudnionych na stanowiskach pomocniczych tj. ok. 5 proc. załogi i nie będą ograniczane”.
Wojciech Kasprzak, dyrektor Wydziału Organizacyjnego poznańskiego magistratu mówi, że tworzony corocznie fundusz nagród za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej przeznaczony jest dla wyróżniających się w pracy zawodowej kierowników i pracowników. Dodatkowo w urzędzie tworzony jest fundusz premiowy, którego wysokość zależy od ustalanych corocznie w budżecie środków na wynagrodzenia osobowe. Premie przyznawane są wyłącznie pracownikom na stanowiskach pomocniczych i obsługi.
Zamrożenie wakatów w urzędach
Karolina Gałecka, rzecznik prasowy stołecznego magistratu podkreśla, że urząd zamroził czasowo obsadzanie wakatów. - Umowy o pracę zawarte na czas określony, których termin dobiega końca, są każdorazowo analizowane pod kątem aktualnych potrzeb urzędu - mówi. I dodaje, że już w kwietniu tego roku prezydent miasta, mając na względzie trudną sytuację finansową Warszawy, wprowadził ograniczenia w możliwości finansowania zadań bieżących i inwestycyjnych oraz wydatków związanych z kadrami.
Podobnie było w Toruniu, gdzie zmniejszono liczbę zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych miasta, m.in. przez niezatrudnianie pracowników w miejsce osób przechodzących na emeryturę. - Zastosowane rozwiązania, są w naszej ocenie, odpowiedzialne, choć zdajemy sobie sprawę, iż dokuczliwe i często trudne do zaakceptowania przez pracowników – mówi Anna Kulbicka-Tondel. Jak dodaje, ograniczenia kadrowe przyniosły wymierne oszczędności w budżecie Torunia - 10,4 mln zł, tj. 10 proc. łącznej puli środków zaplanowanej na koszty wynagrodzeń w jednostkach organizacyjnych miasta, poza oświatowymi.
Czytaj też: Gminy łatają dziury w swoich budżetach pieniędzmi mieszkańców>>
Trzynastki – rzecz święta
Nie ma jednak mowy o zastopowaniu „trzynastek” – dodatkowych wynagrodzeń rocznych. Ono przysługuje pracownikom sfery budżetowej zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania i wyboru. Zgodnie z ustawą o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, osoby uprawnione do dodatkowego wynagrodzenia rocznego otrzymują je najpóźniej do końca pierwszego kwartału roku kalendarzowego następującego po roku, za który to wynagrodzenie przysługuje. Dodatkowe wynagrodzenie roczne wypłacane jest z wyodrębnionych na ten cel środków w planie finansowym.
Czytaj w LEX: Prawo do trzynastki po urlopie macierzyńskim >
Jak nam tłumaczą samorządowcy, możliwość niewypłacenia części środków przeznaczonych na ten cel może wynikać wyłącznie z absencji chorobowych, które pomniejszają podstawę naliczenia tej wypłaty. - Nie ma miejsca na dowolność pracodawcy. Bez zmian na poziomie ustawowym nie można „13” nie wypłacić – podkreśla Barbara Skrabacz-Matusik.
Sprawdź w LEX: W jakim terminie powinna nastąpić wypłata dodatkowego wynagrodzenia rocznego pracownikowi? >
Niekoniecznie zaś świadczenia na święta
Większość samorządów nie przewiduje prezentów świątecznych czy bonów lub innych rzeczowych świadczeń dla pracowników. Jak się dowiadujemy, jedyną ustawową możliwością finansowania tego typu gratyfikacji są środki z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Urząd Miasta Krakowa nie przewiduje prezentów świątecznych czy bonów lub innych rzeczowych świadczeń dla pracowników. W Poznaniu nie było jeszcze decyzji „dotyczącej ewentualnej wypłaty nagrody świątecznej ze środków zaoszczędzonych w ramach funduszu wynagrodzeń”.
W tym roku w porozumieniu ze związkami zawodowymi Urzędu Miasta Gdyni środki w ramach Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych zostały rozdysponowane na inne świadczenia. - Mianowicie w formie wsparcia wczasów pod gruszą oraz pożyczek mieszkaniowych na remont czy też zapomogi bezzwrotne. W innych jednostkach takie świadczenia świąteczne będą przyznawane – mówi Rafał Klajnert.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
