W zależności, od tego do której z tych grup zakwalifikowalibyśmy śnieg, odmienne będą do niego znajdowały rozwiązania prawne. W pierwszym przypadku, będą to postanowienia ustawy o odpadach oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, natomiast w drugim, ustawa Prawo wodne.

W przypadku śniegu rozwiązania bezpośrednio do niego się odnoszące znajdują się w art. 3 ust. 2 pkt 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach , w myśl którego gminy zobowiązane są do zapobiegania zanieczyszczeniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności przez zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu i lodu. Natomiast zgodnie z postanowieniami art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. b tego samego aktu prawnego w uchwalanych przez radę gminy regulaminach utrzymania czystości i porządku w gminach powinny być ustalone między innymi zasady uprzątania błota, śniegu i lodu z terenów nieruchomości służących do użytku publicznego. Z postanowień tych przepisów jednoznacznie wynika więc, że śnieg i lód podlegają reżimowi ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, gdyż to w oparciu o jej postanowienia rada gminy powinna ustalić zasady pozbywania się śniegu (w tym np. miejsca jego gromadzenia po uprzątnięciu z nieruchomości). Nie oznacza to jednak, że śnieg i lód automatycznie mogą być zakwalifikowane jako odpad z koniecznością stosowania do nich bezpośrednio reguł wynikających z ustawy o odpadach. Gdyby tak miało być, to nie byłoby o nich wprost mowy w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, gdyż nie byłoby takiej potrzeby. Na specyficzny charakter śniegu i lodu, z punktu widzenia przepisów obowiązujących w zakresie ochrony środowiska, wskazują również postanowienia art. 40 ust. 1 pkt 2 Prawa wodnego , w myśl którego zabronione jest spławianie do wód śniegu wywożonego z terenów zanieczyszczonych, a w szczególności z centrów miast, terenów przemysłowych, terenów składowych, baz transportowych, dróg o dużym natężeniu ruchu wraz z parkingami, oraz jego składowania na terenach położonych między wałem przeciwpowodziowym a linią brzegu lub w odległości mniejszej niż 50 m od linii brzegu wody. W związku z tym, gdyby śnieg miał być klasycznym odpadem to tego typu rozwiązania byłyby zbędne, gdyż takie postępowanie z odpadami jest po prostu zabronione.

W praktyce oznacza to, że z punktu widzenia obowiązujących standardów prawnych śnieg i lód z racji swoich właściwości fizycznych nie są traktowane ani jako klasyczny odpad, ani jako ściek. W efekcie takiego stanu, reguły związane z jego zagospodarowaniem w przeważającej większości będą znajdowały się (jeżeli rady gminy o tym pamiętały) w opracowywanych przez rady gminy regulaminach utrzymania czystości i porządku w gminach, z których, zgodnie z postanowieniami art. 4 ust. 2 pkt 1 lit b ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach , powinno wynikać precyzyjnie, w jaki sposób gmina zamierza usuwać śnieg i lód z terenów nieruchomości przeznaczonych do użytku publicznego (które niestety nie zostały przez ustawodawcę bliżej dookreślone, co może stanowić kolejny problem). W ramach usuwania niewątpliwie może się również mieścić ich gromadzenie w miejscach na ten cel wyznaczonych w przepisach prawa miejscowego (czyli regulaminie), gdyż w przypadku wyznaczania takich miejsc ad hoc, trudno mówić o realizowaniu planowych działań w tym zakresie, a taki miałyby te wynikające z regulaminu. Lekkie zimy w ostatnich latach spowodowały, że wiele samorządów nie przywiązywało do tego dostatecznej wagi, co w chwili obecnej w przypadku braku ich wyznaczenia może doprowadzać do powstawania sporów w społecznościach lokalnych. Oczywiście, w sytuacji wyznaczenia takich miejsc zawsze należy mieć na uwadze, aby zostały zachowane bezwzględnie obowiązujące standardy wynikające z art. 40 ust. 2 Prawa wodnego , to jest aby śnieg nie był składowany na terenach położonych między wałem przeciwpowodziowym a linią brzegu lub w odległości mniejszej niż 50 m od linii brzegu wody, co ma zapewnić ograniczenie bezpośredniego przenikania zanieczyszczeń zawartych w śniegu z terenów publicznych do wszystkich wód powierzchniowych bez względu na to, czyją stanowią własność oraz czy są wodami płynącymi czy stojącymi. W przywoływanym przepisie jest bowiem ogólnie mowa o linii brzegu wody bez jej jakiegokolwiek zróżnicowania.

Krzysztof Gruszecki


Przydatne materiały:

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 ze zm.)
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 ze zm.)
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 ze zm.)