Ze sprawowaniem pieczy zastępczej mamy do czynienia, kiedy rodzice biologiczni nie mają możliwości opiekowania się oraz wychowywania własnych dzieci. Piecza ma zagwarantować czas konieczny do pracy z rodziną biologiczną, pozwalając na powrót dziecka do rodziny (bądź też w sytuacji gdy jest to niemożliwe – dążenie do przysposobienia dziecka). Umożliwia ona również przygotowanie dziecka do samodzielnego życia.
Piecza zastępcza może być sprawowana w formie rodzinnej oraz instytucjonalnej. Formami rodzinnej pieczy są: rodzina zastępcza i rodzinny dom dziecka. Pierwsza z nich to część większego systemu mającego na celu pomoc dziecku i jego rodzinie. Na ten system składają się obok rodziny zastępczej: rodzinny dom dziecka, placówki instytucjonalnej pieczy zastępczej, organizator rodzinnej pieczy zastępczej, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, a także rodzina biologiczna oraz asystent rodziny, czy sąd decydujący o losie dziecka, kurator i inne instytucje świadczące pomoc na rzecz dzieci i ich rodzin.
W Polsce wyróżnia się kilka typów rodzin zastępczych:
-Spokrewnione – tworzą ją najbliżsi krewni dziecka (dziadkowie lub rodzeństwo ). W 2015 r. było ich około 24,7 tys.
-Niezawodowe – możliwość jej tworzenia mają obok rodziny dziecka niebędącej wstępnymi lub rodzeństwem, także osoby niespokrewnione z dzieckiem. W ubiegłym roku funkcjonowało 11,5 tys. rodzin niezawodowych.
-Zawodowe – rodzina zastępcza, z którą starosta zawiera umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej. Składają się na nią małżonkowie lub osoby niepozostające w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka. W w 2015 r. było 2025 takich rodzin. Ponadto obok rodziny zastępczej zawodowej podstawowej istnieją dwa szczególne typy zawodowej rodziny zastępczej: specjalistyczna i pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego.
(mpips.gov.pl)
Piecza zastępcza szansą na normalne dzieciństwo
Rodziny zastępcze oraz rodzinne domy dziecka dają szansę najmłodszym na szczęśliwe dzieciństwo i prawidłowe wejście w dorosłość. W ubiegłym roku funkcjonowało około 2 tys. zawodowych rodzin zastępczych i blisko 500 rodzinnych domów dziecka.