Pytanie:
Czy można zatrudnić osobę niebędącą nauczycielem na stanowisku dyrektora szkoły publicznej? Jeśli tak, to na jakiej postawie nawiązany jest stosunek pracy?
Proszę o wzór umowy z dyrektorem niebędącym nauczycielem. Jaka jest procedura nawiązania stosunku pracy? Proszę o pomocne dokumenty. Kto powinien podpisać umowę z nowym dyrektorem, czy obecny dyrektor czy organ prowadzący szkołę? Czy w tym przypadku będzie powierzenie stanowiska dyrektora czy tylko podpisana umowa na stanowisko dyrektora? Czy dyrektor niebędący nauczycielem ma nad sobą nadzór pedagogiczny? Jeśli tak to jaka obowiązuje w tym przypadku procedura?
Odpowiedź:
Pytanie porusza wiele kwestii, dlatego też odpowiedź będzie sformułowana jako zbiór odpowiedzi na poszczególne pytania.
1. Osoba niebędąca nauczycielem może być dyrektorem szkoły publicznej. Kwestię te rozstrzyga przepis art. 36 ust. 2 ustawy z 7.09.1991 r. o systemie oświaty - dalej u.s.o. obowiązujący do dnia 31 sierpnia 2017 r., jak i przepis art. 62 ust. 2 ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe - dalej u.p.o. Należy jednak pamiętać, że kandydat na stanowisko dyrektora, niebędący nauczycielem, powinien być wyłoniony w drodze konkursu, o czym stanowią przepisy art. 36a ust. 2 u.s.o. i art. 63 ust. 10 u.p.o. Stosunek pracy na stanowisku dyrektora szkoły z osobą niebędącą nauczycielem nawiązuje się przez powołanie. Powołanie na stanowisko dyrektora osoby niebędącej nauczycielem jest czynnością z zakresu prawa pracy, a dokument ma formę zbliżoną do umowy o pracę na czas określony.
W związku z tym, zgodnie z art. 33 ust. 5 ustawy z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym - dalej – u.s.g. uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych wykonuje kierownik urzędu. Powyższe wskazuje, że organem właściwym w sprawie podjęcia wszelkich czynności z zakresu prawa pracy w stosunku do dyrektora szkoły jest wójt.
2. Stosunek pracy z taką osobą nawiązuje się na podstawie powołania na okres kadencji. W tym momencie dyrektor szkoły staje się pracownikiem samorządowym jako kierownik gminnej jednostki organizacyjnej. Stosunek pracy z osobą nie będącą nauczycielem, która wygrała konkurs na stanowisko dyrektora szkoły stosunek pracy nawiązuje się na podstawie powołania w myśl przepisów art. 68 § 1 i § 11 ustawy z 26.06.1974 r. - Kodeks pracy - dalej k.p., na okres powołania na to stanowisko.
3. Zgodnie z art. 68 § 1 k.p., stosunek pracy nawiązuje się na podstawie powołania w przypadkach określonych w odrębnych przepisach. Takim przypadkiem jest powołanie, o którym mowa w ww. przepisach u.s.o. i u.p.o. Stosunek pracy na podstawie powołania, dotyczy przede wszystkim osób na stanowiskach kierowniczych, dyrektorskich. W świetle art. 68 k.p. stosunek pracy nawiązuje się na podstawie powołania w przypadkach określonych w odrębnych przepisach. Przepis k.p. w sposób jednoznaczny wskazuje na jego niesamodzielny charakter, tzn. nie można nawiązać stosunku pracy na podstawie powołania tylko na podstawie przepisów kodeksu. Dla skuteczności powołania konieczny jest więc odpowiedni zapis w odrębnych ustawach (np. w ustawie o pracownikach samorządowych. ustawach oświatowych i przepisach ustrojowych). Stosunek pracy na podstawie powołania nawiązuje się – po wyrażeniu zgody przez pracownika - przy czym zgoda taka może nastąpić w sposób dorozumiany (np. fakt podjęcia pracy). Akt powołania zastępuje umowę o pracę, dlatego też powinien zawierać określenie istotnych składników stosunku pracy, m. in.:
a) stanowisko, na które dana osoba zostaje powołana,
b) termin przystąpienia do pracy,
c) okres powołania,
d) wysokość wynagrodzenia.
4. Powołanie powinno być dokonane na piśmie, co wynika bezpośrednio z zapisu art. 68[2] § 2 k.p. Dokument powołania podpisuje np. wójt, o czym mowa w art. 33 ust. 5 u.s.g.
5. W przepisach art. 36 ust. 2a u.s.o. i 62 ust. 3 u.p.o. mówi się wprost, że osoba, o której mowa, nie może sprawować nadzoru pedagogicznego, zaś w przypadku powołania takiej osoby na stanowisko dyrektora, nadzór pedagogiczny sprawuje nauczyciel zajmujący inne stanowisko kierownicze w szkole.
