Czy wniosek o pozwolenie na budowę studni głębinowej o głębokości 45 m na terenie miejskiego ujęcia wody powinien być rozpatrzony przez starostę czy przez wojewodę?

Studnie głębinowe, czyli urządzenia służące do ujmowania wód podziemnych nie należą do przedsięwzięć, o których mowa w art. 82 ust. 3 pkt 2 Prawa budowlanego , a zatem sprawy dotyczące realizacji tego rodzaju obiektów nie pozostają w zakresie właściwości rzeczowej wojewody, lecz zgodnie z ogólną zasadą starosty jako organu administracji architektoniczno - budowlanej pierwszej instancji.

Uzasadnienie

Z punktu widzenia ustalenia właściwości miejscowej, zgodnie z ogólną zasadą - organem administracji architektoniczno - budowlanej pierwszej instancji generalnie jest starosta (prezydent miasta na prawach powiatu), z tym że w myśl art. 82 ust. 3 pkt 2 Prawa budowlanego wyjątkowo to wojewoda jest organem administracji architektoniczno-budowlanej pierwszej instancji w sprawach między innymi obiektów i robót budowlanych hydrotechnicznych piętrzących, upustowych, regulacyjnych, melioracji podstawowych oraz kanałów i innych obiektów służących kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszącymi. Do właściwości organów administracji architektoniczno-budowlanej należą sprawy określone w Prawie budowlanym i niezastrzeżone do właściwości innych organów. Wynika z powyższego, że w kompetencji wojewody jako organu pierwszej instancji pozostają nie tylko sprawy załatwiane w drodze decyzji administracyjnej, ale również inne sprawy w tej ustawie regulowane i niezastrzeżone do kompetencji organów nadzoru budowlanego, niezależnie od formy, w jakiej organy podejmują stosowne czynności (również w następstwie zgłoszenia), o ile oczywiście mieszczą się one w zakresie regulacji art. 82 ust. 3 Prawa budowlanego .

Analizując natomiast kwestię kwalifikacji prawnej, studnia jest jednocześnie urządzeniem wodnym i obiektem budowlanym (budowlą), do którego mają zastosowanie przepisy pr. bud. i pr. wod. Wzajemne relacje pomiędzy tymi ustawami wynikają z regulacji art. 2 ust. 2 pkt 2 Prawa budowlanego oraz z art. 62 Prawa wodnego . Przepisy Prawa budowlanego nie naruszają bowiem przepisów odrębnych, a w szczególności Prawa wodnego  - w odniesieniu do urządzeń wodnych. Realizacja takich obiektów podlega reżimowi zarówno jednej, jak i drugiej ustawy. Pod pojęciem urządzeń wodnych - rozumie się urządzenia służące kształtowaniu zasobów wodnych oraz korzystaniu z nich, a w szczególności obiekty służące do ujmowania wód powierzchniowych oraz podziemnych, co wynika z treści art. 9 pkt 19 Prawa wodnego . Studnia stosownie do art. 9 ust. 1 pkt 19 lit. d Prawa wodnego jako obiekt służący do ujmowania wód podziemnych, zaliczana jest do urządzeń wodnych i ma tu również zastosowanie art. 29 ust. 2 pkt 10 oraz art. 30 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego .

Znajduje to zresztą potwierdzenie w orzecznictwie (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 września 2008 r. sygn., akt II OW 37/08).

Owszem, definicja urządzeń wodnych (art. 9 pkt 19 Prawa wodnego ), uregulowana została na potrzeby ustawy Prawo wodne, niemniej jednak wykładnia systematyczna aktów prawnych nakazuje pojęciom prawnym, którymi posługuje się inny akt rangi ustawowej, nadawanie znaczeń już prawnie sformułowanych, szczególnie że prawo budowlane ewidentnie posługuje się pojęciami z zakresu prawa wodnego. Wszak, regulacje obydwu ustaw nie wykluczają się wzajemnie, a wręcz pozostają ze sobą w stosunku korelacji.

Nawiązując do wskazanego wyżej art. 82 ust. 3 pkt 2 Prawa budowlanego  - teoretycznie można byłoby skonkludować, że skoro wojewodzie jako organowi I instancji ustawodawca przyznaje właściwość rzeczową w sprawach obiektów i robót budowlanych służących kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszącymi, to kompetencje tego organu obejmą również sprawy wszelkich obiektów służących do ujmowania wód powierzchniowych oraz podziemnych. Wszak urządzenia wodne, a do takich między innymi należą obiekty służące do ujmowania wód podziemnych, to w świetle ogólnego sformułowania w art. 9 pkt 19 Prawa wodnego - urządzenia służące kształtowaniu zasobów wodnych oraz korzystaniu z nich. Czysto literalna interpretacja powyższych przepisów nie jest tutaj uzasadniona. Doprowadziłaby ona do zdecydowanie zbyt szerokiego zakwalifikowania - wbrew intencji samego art. 82 ust. 3 pkt 2 Prawa budowlanego - właściwości wojewody jako organu administracji architektoniczno - budowlanej pierwszej instancji.

Warto byłoby w tym miejscu nawiązać do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 listopada 2005 r. (sygn. akt OSK 1604/04), w uzasadnieniu którego słusznie wywiedziono, że "analiza przepisu art. 9 ust. 1 pkt 19 Prawa wodnego wyraźnie wskazuje, że urządzenia wymienione w podpunktach tegoż przepisu są zróżnicowane z uwagi na wielkość, przeznaczenie etc. Wyodrębnienie poszczególnych urządzeń w każdej z wymienionych wyżej grup wskazuje, na to, że również ustawodawca nie zamierzał, aby do tej samej kategorii zaliczyć np. stawy, pomosty i budowle piętrzące. (...) Treść art. 9 ust. 1 pkt 19 ustawy Prawo wodne, (...) wskazuje na to, że dyspozycja zawarta w art. 82 ust. 3 pkt 2 Prawa budowlanego ma zastosowanie tylko do tej grupy urządzeń, które w niej wymieniono. Rozszerzanie tej normy prawnej na inne pojęcia urządzeń wodnych, o jakich mowa w przepisie art. 9 ust. 1 pkt 19 Prawa wodnego  nie znajduje żadnego uzasadnienia". W konsekwencji powyższych wywodów Sąd stwierdził, że pomost nie należy do grupy obiektów wymienionych w art. 82 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawa budowlanego .

Analogicznie studnie (obiekty służące do ujmowania wód podziemnych) - one również nie są wymiernie w art. 82 ust. 3 pkt 2 Prawa budowlanego , a w rezultacie nie podlegają właściwości rzeczowej wojewody, lecz starosty jako organu administracji architektoniczno - budowlanej pierwszej instancji.

Warto także pamiętać, że pozwolenia na budowę nie wymaga prowadzenie robót budowanych polegających na wykonywaniu ujęć wód śródlądowych powierzchniowych o wydajności poniżej 50 m3/h oraz obudowy ujęć wód podziemnych (art. 29 ust. 2 pkt 10 Prawa budowlanego ). Tego rodzaju roboty budowlane wiązałyby się z koniecznością dokonania zgłoszenia organowi administracji architektoniczno - budowlanej, z tym że nie wpływa to na kwestię właściwości rzeczowej tego organu, której normatywną podstawę stanowi art. 82 Prawa budowlanego .


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 118 ze zm.)
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 ze zm.)