Czy organ nadzoru budowlanego możne odmówić na podstawie art. 155 k.p.a. żądania uchylenia ostatecznej decyzji na rozbiórkę wydanej na podstawie art. 49b pr. bud.?

Odpowiedź
Organ nadzoru budowlanego może odmówić na podstawie art. 155 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - dalej k.p.a. żądania uchylenia ostatecznej decyzji nakazującej rozbiórkę obiektu budowlanego wydanej w trybie art. 49b ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane - dalej pr. bud.

Uzasadnienie
Postępowanie prowadzone na podstawie art. 155 k.p.a. jest postępowaniem nadzwyczajnym, którego istotą jest jedynie ustalenie przez organ, czy zachodzą przesłanki do uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej na mocy której strona nabyła prawo, ze względu na interes społeczny lub słuszny interes strony, i czy ewentualnemu uchyleniu lub zmianie nie sprzeciwiają się przepisy szczególne. Zarzut naruszenia prawa nie może stanowić podstawy do uchylenia lub zmiany decyzji w trybie tego przepisu. Badanie interesu społecznego i słusznego interesu strony nie może bowiem polegać na ocenie prawidłowości zastosowania przepisów prawa przy wydawaniu decyzji ostatecznej. Postępowanie administracyjne prowadzone w oparciu o ten przepis nie może również zmierzać do ponownego merytorycznego rozpatrzenia sprawy zakończonej ostatecznym rozstrzygnięciem, a podejmowane decyzje mają charakter uznaniowy. (wyrok NSA z dnia 4 lipca 2014 r., I OSK 1045/13). Ponadto w trybie art. 155 k.p.a. mogą być uchylane lub zmieniane decyzje ostateczne, które nie są dotknięte wadami skutkującymi zastosowaniem innych trybów nadzwyczajnych, tj. stwierdzenia nieważności lub wznowienia postępowania.

Co jednak szczególnie istotne w interesie publicznym leży konieczność przestrzegania praw ustanowionych. Warto w tym miejscu nawiązać do trafnych wywodów Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 2014 r., VII SA/Wa 2162/13, w którym podniesiono, że art. 51 ustawy Prawo budowlane należy traktować jako przepis szczególny, sprzeciwiający się uchyleniu lub zmianie na podstawie przepisu art. 155 decyzji nakładającej obowiązki. Obliguje on właściwy organ administracji do określonego orzeczenia w razie stwierdzenia, że wystąpiła wymagana do wydania takiego orzeczenia przesłanka. Nie ma znaczenia przy orzekaniu na podstawie art. 51Prawa budowlanego, czy w sprawie występuje słuszny interes strony w rozumieniu art. 155 k.p.a. Uwzględnienie na podstawie art. 155k.p.a. wniosku o uchylenie lub zmianę ostatecznej decyzji z powołaniem się na słuszny interes strony lub interes społeczny prowadziłoby do złagodzenia restrykcyjności przepisów Prawa budowlanego np. art. 48 ust. 1 lub 51 ust. 1 pkt 1, co pozostawałoby w sprzeczności z wolą ustawodawcy. Możliwość zastosowania art. 155 k.p.a w konkretnej sprawie należy rozważać w świetle przepisów prawa materialnego i tylko wtedy, gdy daje on organowi administracji publicznej "pewną gamę rozstrzygnięć". Przepis art. 155 k.p.a jest przepisem procesowym, a nie materialno-prawnym i nie może upoważniać do lekceważenia normy materialnoprawnej i zastępowania jej elementami oceny o charakterze uznaniowym lub słusznościowym, jakie zawiera ogólna klauzula "interesu społecznego lub słusznego interesu strony". W tej sytuacji podkreślić należy, że o interesie społecznym i słusznym interesie strony można mówić tylko w takich przypadkach, jeżeli uwzględnienie tych interesów nie narusza prawa (nie sankcjonuje stanu niezgodnego z prawem). Konstrukcja art. 155 k.p.a. powoduje, że nie można w nim upatrywać środka zmierzającego do ponownego rozpoznania sprawy zakończonej ostateczną decyzją administracyjną, niejako "w kolejnej instancji". W omawianym trybie nie można zmieniać ustaleń faktycznych organów, ani podważać dowodów, które stanowiły podstawę podjętych rozstrzygnięć. Dla podważenia bowiem ustaleń faktycznych a także prawnych, kodeks postępowania administracyjnego przewiduje odrębne tryby, a mianowicie odpowiednio wznowienie postępowania oraz stwierdzenie nieważności decyzji.


Mając powyższe na uwadze, niewątpliwie można odmówić na podstawie art. 155 k.p.a. żądania uchylenia ostatecznej decyzji nakazującej rozbiórkę obiektu budowlanego wydanej na podstawie art. 49b pr. bud.