Wnioskodawca zwrócił się do kierownika gminnego ośrodka pomocy społecznej (OSP) z wnioskiem o przyznanie zasiłku okresowego i zasiłku celowego na zakup żywności i środków czystości, wskazując, że jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku, zarejestrowaną w urzędzie pracy.

Kierownik OPS odmówił wnioskodawcy przyznania zasiłku. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, iż wnioskodawca został wyrejestrowany z urzędu pracy z powodu nie podjęcia po skierowaniu go do prac społecznie użytecznych na terenie gminy. Jako przyczynę odmowy przyznania świadczenia organ wskazał brak współpracy skarżącego z organami pomocy społecznej, co w świetle art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009r., nr 175, poz. 1362 ze zm.) jest wystarczającą podstawą do odmowy przyznania pomocy.


W reakcji na decyzję wnioskodawca wniósł odwołanie. Wskazał, że nie otrzymał skierowania do wykonywania prac społecznie użytecznych na terenie gminy. Nie jest też prawdą, iż zrezygnował z ich wykonywania. Stwierdził również, że wobec niego nie zaistniała żadna przesłanka pozwalająca na uznanie, że wezwanie do podjęcia prac zostało mu skutecznie doręczone. SKO utrzymało jednak w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.


WSA rozpatrując sprawę zgodził się ze stwierdzeniem, że osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej, a odmowa współpracy może skutkować odmową przyznania świadczenia z pomocy społecznej, co wynika wprost z art. 11 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej. Jednakże w świetle ugruntowanego w orzecznictwie poglądu, wynikająca z powyższego przepisu możliwość odmowy przyznania świadczenia jest fakultatywna, stąd dla jego zastosowania nie bez znaczenia są okoliczności, w jakich następuje odmowa współdziałania. Zakresem tego przepisu objęta jest bezspornie świadoma, celowa lub złośliwa odmowa współpracy. Ponadto powołana okoliczność braku współpracy powinna znajdować potwierdzenie w zgromadzonym w aktach sprawy materiale i powinna mieć rzeczywisty charakter, a uzasadnienie decyzji odmawiającej udzielenia pomocy społecznej z tego powodu powinno zawierać nie tylko wskazanie przyczyn uznania braku współpracy, ale także analizę i ocenę sytuacji osoby w odniesieniu do braku współpracy i rodzaju wnioskowanej pomocy.

Choć odmowa przyznania pomocy oparta została na konstrukcji uznania administracyjnego nie zwalnia organu prowadzącego postępowanie od rzeczowego, spójnego i logicznego wykazania, iż ponad wszelką wątpliwość wystąpiły okoliczności związane z nagannym działaniem osoby ubiegającej się o świadczenie – podkreślił WSA.

To organ pomocy społecznej prowadzący postępowanie zainicjowane wnioskiem o przyznanie świadczenia winien wykazać brak współdziałania wnioskodawcy z organem. W przedmiotowej sprawie organy oparły swoje rozstrzygnięcia na ustaleniach starosty, który orzekł o utracie przez wnioskodawcę statusu osoby bezrobotnej, co należy uznać za niewłaściwe. Organy pomocy społecznej, wydając decyzje w oparciu o przepisy ustawy o pomocy społecznej, powinny we własnym zakresie, samodzielnie, dokonać oceny zaistniałych w sprawie okoliczności, które towarzyszyły wydaniu przez starostę w/w decyzji.

WSA uznał, iż niestawienie się skarżącego do zaproponowanej mu pracy, wynikało przede wszystkim z nieodebrania przesyłki zawierającej skierowanie do pracy społecznie użytecznej. Zatem zdaniem WSA nie można przypisać skarżącemu braku woli podjęcia zatrudnienia, gdy brak było w rzeczywistości wiedzy skarżącego o skierowaniu go do wykonywania pracy. Co prawda zachowanie się skarżącego w powyższej kwestii wskazuje na jego niedbalstwo i nienależyte dbanie o własne interesy, jednakże nie przesądza o złej woli i świadomym działaniu ukierunkowanym na nieuzasadnioną odmowę podjęcia pracy – stwierdził WSA.