Odrzucenie wniosku o udzielenie środków z PFRON ma formę decyzji administracyjnej

Negatywne rozpatrzenie wniosku o udzielenie osobie niepełnosprawnej, bezrobotnej, jednorazowych środków z PFRON na podjęcie działalności gospodarczej następuje w formie decyzji administracyjnej uznał NSA.

 Wnioskodawczyni wystąpiła do starosty o przyznanie jej, jako osobie niepełnosprawnej i bezrobotnej, środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na podjęcie działalności gospodarczej. Starosta wniosek rozpatrzył negatywnie. Wnioskodawczyni zwróciła uwagę spełnione zostały wszystkie niezbędne elementy do pozytywnego rozpatrzenia złożonego wniosku. W odpowiedzi dyrektor powiatowego urzędu pracy stwierdził, że postępowanie, w trakcie którego rozpatrywany był wniosek, ma charakter uznaniowy, jednak nie kończy się wydaniem decyzji w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, a zatem organ nie ma obowiązku sporządzenia uzasadnienia pisma o negatywnym rozpatrzeniu wniosku. Organ wyjaśnił przy tym, że powodem negatywnego rozpoznania wniosku był ograniczony zasób środków finansowych.


Również WSA stwierdził, że z ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. Nr 14 poz. 92 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz. U. Nr 194 poz. 1403 ze zm.), wynika, że przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej następuje na podstawie umowy cywilnoprawnej. Przepisy tych aktów nie wskazują, że odmowa przyznania środków następuje w formie decyzji administracyjnej. Negatywne rozpatrzenie sprawy następuje w formie pisma, którego nie można utożsamiać z decyzją. Sąd I instancji dodał, że wnioskodawczyni nie jest pozbawiona ochrony sądowej, bowiem roszczenie dotyczące przyznania środków na podjęcie działalności gospodarczej wynikające z ustawy o rehabilitacji będzie podlegało ochronie w postępowaniu cywilnym przed sądem powszechnym.

NSA rozpatrując skargę zwrócił uwagę, iż aktualnym stanie prawnym w razie pozytywnego rozpatrzenia wniosku przez starostę po stronie wnioskodawcy pojawia się roszczenie o podjęcie negocjacji i w następstwie o zawarcie umowy, której przedmiotem jest wypłata środków, o których mowa w art. 12a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 ze zm.). W ten sposób pomiędzy wnioskodawcą a starostą nawiązuje się stosunek cywilnoprawny. Ewentualny spór wynikający z takiego stosunku prawnego jest sprawą cywilną. Natomiast w przypadku negatywnego rozpatrzenia wniosku przez starostę wnioskodawca nie uzyskuje roszczenia o rozpoczęcie negocjacji i zawarcie umowy. Wówczas pomiędzy starostą a wnioskodawcą nie powstaje stosunek cywilnoprawny. Wnioskodawca nie dysponuje zatem możliwością skutecznego podniesienia powództwa przed sądem cywilnym. Rozstrzygnięcie starosty w przedmiocie wniosku, o którym mowa w art. 12a ust. 1 ustawy o rehabilitacji, może prowadzić do zadysponowania środkami publicznymi znajdującymi się w zasobie PFRON. @page_break@

To, że rozporządzenie tymi środkami następuje na podstawie umowy cywilnoprawnej nie zmienia faktu, że oświadczenie woli zawarcia takiej umowy jest formą zadysponowania majątkiem publicznym w celu realizacji zadania publicznego. W świetle zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji) niedopuszczalna byłaby zaś sytuacja, w której wydatkowanie środków publicznych na rzecz jednostek mogłoby pozostawać poza kontrolą legalności dokonywaną przez organy władzy sądowniczej (por. wyrok TK z dnia 14 czerwca 2005 r., sygn. akt P 18/03). Argument ten wzmacnia tezę o konieczności interpretacji przepisów analizowanych w niniejszej sprawie w takim kierunku, który zapewni realną kontrolę legalności rozstrzygnięcia starosty i w ten sposób również realizację celów ustawy o rehabilitacji.

NSA uznał, iż posłużenie się przez prawodawcę innym określeniem niż "decyzja administracyjna", tak jak to ma miejsce w analizowanej sprawie w postaci sformułowania „pozytywne/negatywne rozpatrzenie wniosku”, nie pozbawia aktu cech decyzji administracyjnej. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do wniosku, że użycie przez ustawodawcę takiej a nie innej nazwy aktu podejmowanego przez organ administracji w sprawie indywidualnej przesądzałoby o zakresie gwarancji procesowych, jakie przysługują jednostce. Należałoby wówczas uznać, że posłużenie się przez ustawodawcę innym pojęciem niż "decyzja administracyjna" wyłączałoby prawo do rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w odpowiedniej procedurze, a także prawo do zaskarżenia rozstrzygnięcia. Taki kierunek wykładni należy odrzucić, prowadziłaby ona bowiem do naruszenia standardów konstytucyjnych, o których była mowa we wcześniejszej części uzasadnienia.

Zatem negatywne rozpatrzenie wniosku o udzielenie osobie niepełnosprawnej, bezrobotnej, jednorazowych środków z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na podjęcie działalności gospodarczej, na podstawie art. 12a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 ze zm.) w trybie przewidzianym w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz. U. Nr 194, poz. 1403 ze zm.) następuje w formie decyzji administracyjnej – podkreślił NSA.

Na podstawie: Uchwała NSA z 24 maja 2012 r., sygn. akt II GPS 1/12, prawomocna