Jak wynika z przepisów, czynności obu obwodowych komisji wyborczych - ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie i ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie mogą być rejestrowane przez mężów zaufania z wykorzystaniem własnych urządzeń rejestrujących.
Po jednym mężu zaufania do komisji wyborczych ma prawo wyznaczyć pełnomocnik wyborczy lub osoba przez niego upoważniona.
Fundacja im. Stefana Batorego przygotowała ekspertyzę nt. monitorowania wyborów przez obserwatorów społecznych i mężów zaufania.
„Chociaż nie wynika to bezpośrednio z przepisów Kodeksu wyborczego, wydaje się, że mężowie zaufania będą mogli obserwować także pracę komisarzy wyborczych, którzy są przecież pełnomocnikami PKW wyznaczonymi na obszar stanowiący województwo lub jego część” – uważają autorzy opracowania.
Szukasz więcej informacji dotyczących samorządu?
Poznaj LEX Administracja >>
Zdobądź wiedzę, dzięki której Twoja praca stanie się łatwiejsza
Jak wskazuje Joanna Załuska, dyrektorka programu Masz Głos, Masz Wybór Fundacji Batorego, obserwatorów społecznych wyznaczać mogą zarejestrowane na terenie Rzeczypospolitej Polskiej fundacje oraz stowarzyszenia, które w statutach mają zapisaną troskę o demokrację, prawa obywatelskie i rozwój społeczeństwa obywatelskiego.
- Warto skorzystać z tej możliwości. Społeczny monitoring wyborów wzmocni ich wiarygodność. Jest jeszcze czas na ewentualne zmiany w dokumentach statutowych – podkreśliła.
Zgodnie z ekspertyzą, należy przyjąć, że sformułowania „po jednym” mężu zaufania czy obserwatorze czy „jednego” męża zaufania czy obserwatora, oznaczają, że w siedzibie właściwej komisji wyborczej może przebywać jednocześnie nie więcej niż po jednym mężu zaufania z każdego komitetu wyborczego i po jednym obserwatorze z każdego stowarzyszenia czy fundacji.
„Nie ma natomiast przeszkód, by pełnomocnik danego komitetu wyborczego czy właściwa do tego osoba w stowarzyszeniu, czy w fundacji wyznaczyła więcej niż jednego męża zaufania, czy obserwatora przy danej komisji, którzy swoją funkcję pełnić będą zamiennie” – czytamy w opracowaniu.
Regulacje prawne nie określają terminu, w jakim należy wyznaczyć mężów zaufania, jak również obserwatorów społecznych. Według autorów ekspertyzy oznacza to, że pełnomocnicy komitetów wyborczych oraz stowarzyszenia i fundacje nie muszą wcześniej nikomu zgłaszać zamiaru wyznaczenia do danej komisji odpowiednio męża zaufania lub obserwatora społecznego, ani też rejestrować tych zgłoszeń. Mężów zaufania czy obserwatorów społecznych właściwe do tego podmioty mogą wybrać zatem nawet w dniu wyborów.
Mężowie zaufania i obserwatorzy społeczni nie mogą być pełnomocnikami do głosowania, jak również nie mają prawa pomagać w akcie głosowania wyborcy niepełnosprawnemu, nawet na jego prośbę.