- Trudno wytłumaczyć się, że nie brało się udziału w spisie, bo zabrakło czasu. Spis trwa pół roku. Można było się spisać przez internet, zadzwonić na infolinię, w urzędzie gminy czy w Urzędzie Statystycznym. Dodatkowo prowadzimy aktywne działania na zewnątrz. Przypominam, że spis kończy się 30 września – mówi Elżbieta Łoś z Urzędu Statystycznego w Lublinie.
W ramach Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 obowiązkowi spisowemu podlegają osoby fizyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach niebędących mieszkaniami na terenie Polski oraz osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania. Podlegają mu także mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami.
Czytaj w LEX: Spis powszechny – zadania gmin >
Unikający muszą się liczyć z karą
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego do 15 września frekwencja spisowa nie jest najlepsza. Wyniosła ponad 80 proc. z czego około 40 procent stanowi obowiązkowy samospis internetowy. Teraz główny ciężar dogonienia odpowiednich wskaźników spadł na około 10 tysiącach rachmistrzów spisowych, wśród których są też pracownicy urzędów statystycznych.
Karolina Banaszek, rzecznik prasowy prezesa GUS przypomina, że zgodnie z sankcją zapisaną w ustawie o statystyce publicznej odmowa udziału w spisie zagrożona jest karą grzywny w wysokości do 5 tys. zł. Jeszcze surowszą odpowiedzialność może ponieść osoba, która poda fałszywe informacje. Według art. 56 ustawy jest to przestępstwo.
Komisarz Andrzej Fijołek, rzecznik Komendanta Wojewódzkiego Policji w Lublinie informuje, że osoba, która spóźni się z podaniem swoich danych, może odpowiadać za wykroczenie, jeśli zaś ktoś odmówił udziału w spisie popełnia przestępstwo.
Przeczytaj także: Spis powszechny się kończy, a wciąż nie spisało się 20 proc. obywateli>>
Wniosków będzie coraz więcej
Jak poinformował GUS, do tej pory do policji przekazano ponad 100 zawiadomień związanych z naruszeniem przepisów ustawy o statystyce, czyli odmowy w nim udziału. - Wnioski do policji kierujemy wtedy, gdy ktoś odmawia udziału w spisie. Nam przecież nie zależy nie na karaniu, ale na tym, aby ludzie wzięli udział w spisie i wypełnili obowiązek– mówi Karolina Banaszek prasowy prezesa GUS.
- Każda sytuacja rozpoznawana jest indywidualnie, dokumentowana, opisywana, tak aby mógł ją ocenić sąd – wyjaśnia Elżbieta Łoś. Lubelski Urząd Statystyczny zgłosił właśnie na policję osiem wniosków o ukaranie osób, które odmówiły udziału w spisie, jak podkreśla, była to odmowa kategoryczna.
Postępowania karnego może spodziewać się ten kto odbiera od rachmistrz telefon, deklaruje, że się sam spisze, ale tego nie robi (teoretycznie obowiązek ten trzeba było zrealizować do 23 czerwca).
- Monitorujemy realizację tej deklaracji. Rachmistrzowie ponawiają próbę kontaktu, gdy ktoś jednak nie spisze się sam. Taką odmowę wzięcia udziału w spisie weryfikujemy, żeby mieć pewność. Próbujemy tłumaczyć co to jest obowiązek spisowy osobom, które mówią, że nie wezmą udział w spisie, bo nie. I często po rozmowie z rachmistrzami, te osoby zmieniają decyzję – mówi rzecznik prasowa GUS.
Niektórzy ślą oświadczenia
Narodowy Spis Powszechny budzi kontrowersje wśród części społeczeństwa. Spory odsetek deklaruje, że w ogóle nie zamierza brać w nim udziału. Jeden z prawników – polityków opublikował nawet poradnik w cenie 9,90 zł, w którym radzi, jak uniknąć sankcji za niezrealizowanie obowiązku. Po internecie krążą też stosowne „prawne formularze”. Karolina Banaszek, przyznaje, że takie wnioski spływają do biur spisowych.
- Wyglądają jak przygotowane według jakiegoś wzoru, są podobnej treści. W przypadku, gdy znajdują się na nich jakieś dane kontaktujemy się z tymi osobami pisemnie wyjaśniając na czym polega obowiązek, czym grozi odmowa udziału w spisie i jednocześnie wzywamy do udziału w spisie – mówi rzecznik prasowa GUS.
Wciąż spisać można się przez internet na stronie spis.gov.pl lub dzwoniąc na infolinię 22 279 99 99