W dniu 30 listopada 2013 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 września 2013 roku w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. z 2013 r., poz. 1327).


Nowe rozporządzenie zostało wydane w wyniku zmiany art. 6a ust. 12 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.), wprowadzonej art. 204 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r., Nr 149, poz. 887 z późn. zm.), które uchyliło poprzednio obowiązujące rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 lutego 2002 roku w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. z 2002 r., Nr 34, poz. 317).


Upoważnienie ustawowe zawarte w art. 6a ust. 12 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku – Karta Nauczyciela stanowi, że ,,Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, a w stosunku do nauczycieli szkół artystycznych, zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich i rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych odpowiednio – minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego oraz Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania, określą, w drodze rozporządzeń, kryteria i tryb dokonywania oceny pracy nauczyciela, tryb postępowania odwoławczego oraz skład i sposób powoływania zespołu oceniającego, mając na uwadze zapewnienie odpowiedniego poziomu wykonywania pracy przez nauczyciela”.


Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia, ,,kryterium oceny pracy nauczyciela stanowi stopień realizacji zadań określonych w art. 6 Karty Nauczyciela, art. 4 ustawy o systemie oświaty, art. 3 i 65 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, obowiązków określonych w art. 42 ust. 2 Karty Nauczyciela oraz szczegółowych zadań zakładu lub ośrodka określonych odrębnymi przepisami – ustalony w wyniku sprawowanego nadzoru pedagogicznego”. Na ocenę pracy nauczyciela nie mogą mieć natomiast wpływu jego przekonania religijne i poglądy polityczne, a także fakt odmowy wykonania przez nauczyciela polecenia służbowego, gdy odmowa taka wynikała z uzasadnionego przekonania nauczyciela, że wydane polecenie było sprzeczne z dobrem nieletniego, dobrem publicznym, oraz nie stanowiła bezpośredniego zagrożenia dla bezpieczeństwa zakładu (§ 2 ust. 2 cyt. rozporządzenia).


Nowe rozporządzenie nie wprowadza zmian w dotychczasowych kryteriach oceny pracy nauczyciela zatrudnionego w zakładzie, bowiem nadal dyrektor zakładu, dokonując oceny pracy nauczyciela zatrudnionego w zakładzie, uwzględnia w szczególności:
1) poprawność merytoryczną i metodyczną prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
2) stopień realizacji indywidualnego planu resocjalizacji nieletniego oraz oferty resocjalizacyjnej zakładu;
3) działania w zakresie przygotowania nieletniego do samodzielności życiowej, z uwzględnieniem jego możliwości i potrzeb rozwojowych;
4) zaangażowanie zawodowe w działalność resocjalizacyjną zakładu oraz podejmowanie działań innowacyjnych i współpracę z instytucjami wspomagającymi proces resocjalizacji;
5) aktywność w podejmowaniu działań profilaktycznych, edukacyjnych i wychowawczych;
6) aktywność w doskonaleniu zawodowym, w tym w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych;
7) przestrzeganie ustalonego porządku pracy oraz prawidłowość prowadzenia dokumentacji;
8) przestrzeganie i ochronę praw nieletniego;
9) respektowanie i przestrzeganie zadań związanych z bezpieczeństwem zakładu;
10) kulturę osobistą, poprawność używanego języka, zgodność postępowania z zasadami etyki zawodowej;
11) sposoby przeciwdziałania negatywnym przejawom zachowań nieletnich.

Natomiast kierownik ośrodka, dokonując oceny pracy nauczyciela zatrudnionego w ośrodku, uwzględnia w szczególności:
1) stopień realizacji zadań ośrodka;
2) aktywność w podejmowaniu działalności w zakresie przeciwdziałania i zapobiegania demoralizacji;
3) aktywność w doskonaleniu zawodowym, w tym w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych;
4) prawidłowość prowadzenia dokumentacji;
5) kulturę osobistą oraz zgodność postępowania z zasadami etyki zawodowej;
6) poprawność, terminowość i rzetelność sporządzanych opinii;
7) trafność doboru technik diagnostycznych oraz umiejętność ich interpretowania;
8) sposób prowadzenia mediacji;
9) sposób sprawowania opieki specjalistycznej nad nieletnim (§ 2 ust. 3 cyt. rozporządzenia).@page_break@


Przy ocenie pracy nauczyciela – doradcy metodycznego uwzględnia się ocenę pracy dokonaną przez dyrektora właściwej placówki doskonalenia nauczycieli w zakresie dotyczącym wykonywania funkcji doradcy metodycznego (§ 3 ust. 1 cyt. rozporządzenia). W przypadku uzupełniania przez nauczyciela tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć w zakładzie, szkole lub ośrodku na podstawie art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela (,,Organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub – za jego zgodą – na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W wypadku niewyrażenia zgody nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie za część obowiązkowego wymiaru zajęć”), oceny pracy nauczyciela dokonuje się w porozumieniu z dyrektorem zakładu, szkoły lub kierownikiem ośrodka, w którym nauczyciel uzupełnia obowiązkowy wymiar zajęć (§ 3 ust. 2 cyt. rozporządzenia). Ponadto zgodnie z § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia, ,,1. Do okresu oceny pracy nauczyciela, o którym mowa w art. 6a ust. 1 i 2 Karty Nauczyciela, nie wlicza się okresów usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela trwającej dłużej niż miesiąc.


2. W przypadku dokonywania oceny pracy na wniosek Ministra Sprawiedliwości, dyrektora zakładu lub kierownika ośrodka, dyrektor zakładu lub kierownik ośrodka powiadamia o tym na piśmie nauczyciela, co najmniej na 30 dni przed dokonaniem oceny”.


Nowe przepisy wykonawcze w porównaniu do poprzednio obowiązującego rozporządzenia z dnia 11 lutego 2002 roku odstępują od obowiązku zasięgania opinii doradcy metodycznego i konsultanta właściwego w sprawach doskonalenia zawodowego nauczycieli lub ośrodków na temat pracy nauczyciela. Natomiast nauczyciel – doradca metodyczny nadal pozostaje w składzie zespołu oceniającego, rozpoznającego odwołanie od oceny pracy nauczyciela, dyrektora zakładu lub kierownika ośrodka w sytuacji, gdy odwołanie dotyczy oceny pracy nauczyciela – doradcy metodycznego (§ 7 i § 10 cyt. rozporządzenia). Poza nauczycielem – doradcą metodycznym odwołanie od oceny pracy nauczyciela rozpatruje zespół oceniający powołany przez Ministra Sprawiedliwości, w skład którego wchodzi przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości jako przewodniczący zespołu, przedstawiciel rady zakładu lub przedstawiciel ośrodka, przedstawiciel nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez Ministra
Sprawiedliwości oraz, na wniosek nauczyciela, przedstawiciel zakładowej organizacji związkowej wskazanej przez nauczyciela (§ 7 ust. 1 cyt. rozporządzenia).

Zespół może ustalić nową ocenę pracy albo podtrzymać ocenę pracy kwestionowaną przez nauczyciela (§ 7 ust. 2 cyt. rozporządzenia). Ponadto w skład zespołu oceniającego nie mogą wchodzić osoby, które uczestniczyły w dokonaniu kwestionowanej oceny pracy (§ 7 ust. 4 cyt. rozporządzenia). Rozstrzygnięcia zespołu co do ustalenia nowej oceny pracy albo podtrzymania kwestionowanej przez nauczyciela oceny pracy zapadają zwykłą większością głosów, natomiast w przypadku równej liczby oddanych głosów decyduje głos przewodniczącego zespołu (§ 7 ust. 3 cyt. rozporządzenia).


Podczas dokonywania oceny, na wniosek nauczyciela albo z własnej inicjatywy dyrektor zakładu lub kierownik ośrodka może zasięgnąć opinii innego nauczyciela dyplomowanego lub mianowanego. Opinia innego nauczyciela dyplomowanego lub mianowanego wyrażana jest na piśmie (§ 5 cyt. rozporządzenia). Dyrektor zakładu lub kierownik ośrodka zapoznaje nauczyciela z pisemnym projektem oceny oraz wysłuchuje jego uwag i zastrzeżeń. Nauczyciel może zgłosić swoje uwagi i zastrzeżenia na piśmie w terminie 7 dni od dnia zapoznania się z projektem oceny pracy (§ 6 ust. 1 cyt. rozporządzenia). Na wniosek nauczyciela podczas zapoznawania go z projektem oceny pracy oraz wysłuchania jego uwag i zastrzeżeń może być obecny przedstawiciel wskazanej przez nauczyciela zakładowej organizacji związkowej (§ 6 ust. 2 cyt. rozporządzenia). Dyrektor zakładu lub kierownik ośrodka doręcza nauczycielowi oryginał karty oceny pracy, której wzór stanowi załącznik do rozporządzenia. Odpis kraty oceny pracy dołącza się do akt osobowych nauczyciela (§ 6 ust. 3 cyt. rozporządzenia). Przywołane powyżej przepisy mają również zastosowanie do nauczycieli religii, z tym, że organ dokonujący oceny uwzględnia ocenę merytoryczną nauczyciela religii ustaloną przez właściwą władzę kościelną lub wyznaniową (§ 8 cyt. rozporządzenia).

W myśl nowych przepisów wykonawczych Minister Sprawiedliwości w ramach swoich kompetencji dokonuje oceny pracy dyrektora zakładu lub kierownika ośrodka. Zgodnie z § 9 rozporządzenia ,,1. Oceny pracy dyrektora zakładu lub kierownika ośrodka dokonuje Minister Sprawiedliwości.
2. Kryterium oceny pracy dyrektora zakładu stanowi stopień realizacji zadań i obowiązków określonych w art. 6, art. 7 i art. 42 ust. 2 Karty Nauczyciela, art. 4 i art. 39 ustawy o systemie oświaty oraz art. 3 i art. 65 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, ustalony w wyniku sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz nadzoru w zakresie prawidłowości prowadzenia gospodarki finansowej i działalności administracyjnej.
3. Kryterium oceny pracy kierownika ośrodka stanowi stopień realizacji zadań i obowiązków określonych w art. 6, art. 7 i art. 42 ust. 2 Karty Nauczyciela, art. 4 i art. 39 ustawy o systemie oświaty oraz art. 3 i art. 65 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, ustalony w wyniku sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz nadzoru w zakresie spraw finansowych i administracyjnych.
4. Dokonanie oceny pracy dyrektora zakładu lub kierownika ośrodka wymaga zasięgnięcia opinii rady zakładu lub ośrodka i zakładowych organizacji związkowych działających w zakładzie lub ośrodku. Opinie te powinny być wyrażone na piśmie. Minister Sprawiedliwości bierze pod uwagę także spostrzeżenia sędziego rodzinnego wykonującego nadzór nad wykonywaniem orzeczeń w sprawach nieletnich, poczynione w toku wykonywania nadzoru, złożone w formie pisemnej.
5. Przy dokonywaniu oceny pracy dyrektora zakładu lub kierownika ośrodka przepisy § 2 ust. 2 oraz § 3–6 stosuje się odpowiednio”.


W porównaniu do poprzednio obowiązującego rozporządzenia z dnia 11 lutego 2002 roku Minister Sprawiedliwości nie dokonuje oceny dyrektora szkoły w zakładzie. Powyższa zmiana spowodowana jest tym, że publiczna szkoła utworzona przez Ministra Sprawiedliwości na podstawie art. 5 ust. 3 f ustawy z dnia 7 września 1991 r. systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) funkcjonuje jako dział w strukturze zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich – § 15 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2001 roku w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich (Dz. U. z 2001 r., Nr 124, poz. 1359 z późn. zm.), a dyrektor szkoły w zakładzie jest zatrudniony przez dyrektora zakładu. Tak więc oceny pracy dyrektora szkoły działającego w ramach zakładu dokonuje dyrektor zakładu lub schroniska, a nie Minister Sprawiedliwości.

Zawarte w rozporządzeniu rozwiązania mają na celu nie tylko realizację upoważnienia ustawowego zawartego w art. 6a Karty nauczyciela, który stanowi, że praca nauczyciela podlega ocenie w oparciu o określone w rozporządzeniu kryteria, ale również zapewnić wzrost efektywności prowadzonych działań resocjalizacyjnych poprzez właściwe stosowanie narzędzia, jakim jest ocena pracy nauczycieli zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych.

 


Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 września 2013 roku w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. z 2013 r., poz. 1327)