Nowa ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych weszła w życie

Z dniem 19 stycznia br. w życie weszła nowa ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych, zastępująca dotychczas obowiązującą regulację, która uznana została przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodną z Konstytucją.

Artykuł pochodzi z programu LEX dla Samorządu Terytorialnego. 

Z dniem 19 stycznia 2014 r. weszła w życie ustawa z dnia 13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. poz. 40) określająca zasady zakładania, funkcjonowania i likwidacji rodzinnych ogrodów działkowych (ROD), prawa i obowiązki działkowców, zasady ich zrzeszania się oraz zadania organizacji działkowców. Wejście w życie nowej ustawy jest efektem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2012 r., sygn. akt K 8/10 (Dz. U. poz. 837), w którym TK stwierdził niezgodność z Konstytucją niektórych przepisów obowiązującej dotychczas ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419, z późn. zm.). Nowe przepisy bez wątpienia w sposób istotny wpłyną na sytuację jednostek samorządu terytorialnego, ponieważ grunty użytkowane przez Polski Związek Działkowców (który stał się stowarzyszeniem ogrodowym w rozumieniu nowej ustawy) w większości stanowią własność gmin.

Ustawa zobowiązuje organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego do tworzenia warunków dla rozwoju ROD. Na realizację wskazanego celu jst mogą otrzymywać dotacje celowe z budżetu państwa (art. 6 ustawy). Ponadto gminy zobowiązane zostały do doprowadzenia do ROD dróg dojazdowych, energii elektrycznej, zaopatrzenia w wodę oraz uwzględnienia w organizacji komunikacji publicznej potrzeb ROD. Obowiązki te mogą zostać przejęte, w drodze umowy z gminą, przez stowarzyszenie ogrodowe (art. 10 ust. 3 ustawy).

Zgodnie z nowymi przepisami w przypadku terenów stanowiących własność Skarbu Państwa lub jst, do których stowarzyszenie ogrodowe nabyło prawo nieodpłatnie, właścicielowi nieruchomości przysługuje prawo zgłoszenia żądania likwidacji ROD, o ile jego funkcjonowanie jest sprzeczne z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obejmującym nieruchomość. Zgłaszając żądanie właściciel jest obowiązany przedstawić propozycję nieruchomości zamiennej. Jeżeli prawo do nieruchomości, na której znajduje się ROD, zostało nabyte przez stowarzyszenie ogrodowe odpłatnie, likwidacja ROD możliwa jest wyłącznie na cel publiczny w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.). Z kolei w stosunku do rodzinnego ogrodu działkowego zlokalizowanego na nieruchomości, do której stowarzyszenie ogrodowe nie może wykazać tytułu prawnego, właściciel nieruchomości (Skarb Państwa lub jst) w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy może wydać decyzję o likwidacji rodzinnego ogrodu działkowego. Organem właściwym do wydania decyzji jest starosta - w zakresie nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub organ wykonawczy jst - w zakresie nieruchomości stanowiących własność jst.

Odnotować należy, że zgodność z Konstytucją RP nowej ustawy kwestionuje Związek Miast Polskich, który zaapelował do Prezydenta RP o skierowanie jej do Trybunału Konstytucyjnego. Zdaniem ZMP nowe przepisy nie realizują w pełnią wyroku TK z dnia 11 lipca 2012 r. i ograniczają prawo własności gminy, m.in. poprzez uzależnienie w niektórych sytuacjach prawa do rozporządzenia własnością od zgody działkowców, nałożenie obowiązku wypłacenia odszkodowań w sytuacji likwidacji ROD oraz umożliwienie ujawnienia w księdze wieczystej dzierżawy działkowej. Ustawa została natomiast entuzjastycznie przyjęta przez Polski Zawiązek Działkowców. Podkreśla się, że projekt ustawy miał charakter obywatelski, a sama ustawa została niemal jednogłośnie przyjęta przez Sejm i bez zastrzeżeń podpisana przez Prezydenta.

Artykuł pochodzi z programu LEX dla Samorządu Terytorialnego.