Czy ustawa o drogach publicznych określa kto powinien być właścicielem takiej drogi?


Jakie konsekwencje prawne zachodzą, gdy taka uchwała została podjęta i weszła w życie?

Czy taka droga jest miejscem publicznym, i realizacja ogrodzenia od strony drogi wymaga zgłoszenia robót budowlanych?

Odpowiedź


Nieruchomość przeznaczona pod drogę publiczną może stanowić tylko własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Z punktu widzenia treści art. 30 Prawa budowlanego , i konieczności uzyskania zgłoszenia budowy ogrodzenia, kluczowe jest ustalenie, czy miejsce, do którego przylega ogrodzenie może być potencjalnie wykorzystywane przez generalnie nieograniczony krąg osób. Wiele zależy zatem od tego, jaką funkcję pełni wspomniana droga. Jeżeli - pomimo sporu prawnego i ewentualnej wadliwości samej uchwały - droga ta jest powszechnie dostępna dla ogółu mieszkańców - należy potraktować ją jako miejsce publiczne w rozumieniu art. 30  Prawa budowlanego  .

Uzasadnienie
Udzielając odpowiedzi na powyższe pytanie warto nawiązać do orzecznictwa sądowo administracyjnego. W szczególności w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 20 lipca 2012 r. sygn. akt II SA/Kr 209/12 stwierdzono, że stosownie do art. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, z późn. zm.) - dalej u.d.p., drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie tej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych. Nie każda zatem droga spełniająca funkcję ciągu komunikacyjnego może być uznana za drogę publiczną. By zyskała taki status, musi zostać zaliczona w trybie przewidzianym u.d.p. do jednej z kategorii dróg wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 1-4 u.d.p. i jednocześnie spełniać warunek możliwości powszechnego korzystania z niej. Nieruchomość przeznaczona pod drogę publiczną może stanowić tylko własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (art. 2a u.d.p.). Ten ostatni wymóg odnosi się do dróg nowopowstających (od 1999 r.), kiedy to uchwałę właściwej rady gminy o zaliczeniu drogi do danej kategorii dróg publicznych winno poprzedzać nabycie przez gminę własności nieruchomości przeznaczonej pod drogę. W myśl art. 8 ust. 1 i 1a u.d.p. (w brzmieniu obowiązującym od 4 września 2010 r. – Dz. U. z 2010 r. Nr 152, poz. 1018) drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym tych dróg są drogami wewnętrznymi. Podjęcie przez radę gminy uchwały w sprawie nadania nazwy drodze wewnętrznej wymaga uzyskania pisemnej zgody właścicieli terenów, na których jest ona zlokalizowana.

Z powyższego wynika więc, że droga wewnętrzna, której nadano nazwę, nie musi stanowić własności gminy. W przypadku jednak drogi publicznej - droga ta musi stanowić własność podmiotu publicznego. Warto jednocześnie pamiętać, że w myśl art. 73 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872) - nieruchomości pozostające w dniu 31 grudnia 1998 r. we władaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, niestanowiące ich własności, a zajęte pod drogi publiczne, z dniem 1 stycznia 1999 r. stały się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub właściwych jednostek samorządu terytorialnego za odszkodowaniem, a podstawą do ujawnienia w księdze wieczystej przejścia na własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego nieruchomości była ostateczna decyzja wojewody. W przypadku jednak nowo powstających dróg publicznych koniecznym jest uzyskanie prawa własności do nieruchomości, na których droga będzie usytuowana.

Ustosunkowując się natomiast do zagadnienia prawnej reglamentacji budowy ogrodzeń od strony miejsc publicznych wynikającej z art. 30 ust. 1 pkt 3  Prawa budowlanego   należy zwrócić uwagę, że w praktyce orzeczniczej interpretując pojęcie miejsca publicznego należy rozumieć miejsce, z którego potencjalnie dozwolone jest korzystanie ogółu osób, a decydująca jest przy tym prawna możliwość korzystania przez generalni nieograniczony krąg osób, a nie tylko faktyczny sposób wykorzystania danej działki (por. wyrok WSA w Krakowie z dnia 6 marca 2012 r. sygn. akt II SA/Kr 11/12). Wiele zależy zatem od tego, jaką funkcję pełni wspomniana droga. Jeżeli - pomimo sporu prawnego - droga ta jest powszechnie dostępna dla ogółu mieszkańców - należy potraktować ją jako miejsce publiczne w rozumieniu art. 30  Prawa budowlanego  .

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.)