Nieprzyznanie środków z UE może skutkować unieważnieniem przetargu

Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego może zakończyć się na dwa sposoby. Pierwszym jest rozstrzygnięcie procedury poprzez wybór najkorzystniejszej oferty i zawarcie umowy. Drugi sposób to unieważnienie postępowania - pisze Bartłomiej Kardas, współpracujący z LEXZamówienia Publiczne.

Przesłanki unieważnienia postępowania zostały uregulowane w art. 93 ustawy Pzp. Zdecydowana większość przesłanek unieważnienia procedur ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że aktualizacja sytuacji opisanej w przepisie zmusza zamawiającego do unieważnienia procedury, nie pozostawiając mu w tym zakresie żadnej swobody.

Wyjątkiem w tym zakresie są podstawy unieważnienia wskazane w art. 93 ust. 1 pkt 4 oraz ust. 1a i 1b ustawy Pzp. Wszystkie z przywołanych podstaw prawnych związane są z możliwościami, czy też raczej z brakiem możliwość sfinansowania zamówienia, przy czym tylko pierwsza z podstaw dotyczy sytuacji, gdy pomiędzy możliwościami finansowymi zamawiającego, a ceną najkorzystniejszej lub najtańszej oferty występuje różnica, której zamawiający nie jest w stanie pokryć.

Zmiana okoliczności może uzasadniać unieważnienie przetargu >>

Zamawiający może także unieważnić postępowanie, wówczas gdy źródłem finansowania lub współfinansowania zamówienia były środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej lub EFTA i środki te nie zostały mu ostatecznie przyznane. Skorzystanie z tej podstawy unieważnienia procedury (art. 93 ust. 1a ustawy Pzp) jest dopuszczalne pod warunkiem łącznej aktualizacji dwóch okoliczności. Po pierwsze, zamawiającemu nie przyznano środków, z których zamierzał finansować przedsięwzięcie. Po drugie, informacja o możliwości unieważnienia procedury z tego właśnie powodu musi być podana w ogłoszeniu o zamówieniu (dla trybów rozpoczynających się publikacją ogłoszenia), zaproszeniu do negocjacji lub do składania ofert (w pozostałych trybach udzielania zamówień publicznych).

Praktyczne zastosowanie przywołanej podstawy ma miejsce najczęściej wówczas, gdy w momencie wszczynania procedury zamawiający nie ma pewności, co do tego czy przyznane mu zostanie dofinansowanie o jakie się ubiega. W opinii Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych (http://www.uzp.gov.pl/cmsws/page/?D;2137) dla skorzystania z art. 93 ust. 1a ustawy Pzp nie jest istotne to, czy wszczynając postępowanie zamawiający mógł racjonalnie zakładać, iż otrzyma środki, a liczy się jedynie fakt ich nieuzyskania, czy też uzyskania w wysokości niższej niż pierwotnie zakładano. Można więc założyć, że unieważnienie procedury jest prawnie dopuszczalne także wówczas, gdy wszczynając postępowanie zamawiający zdawał sobie sprawę, iż ryzyko nie uzyskania dofinansowania, a co za ty idzie unieważnienia procedury, jest znaczne.
 

 

W praktyce prowadzonych postępowań może pojawić się niekiedy wątpliwość, czy taki sam tok rozumowania można zastosować do sytuacji, w której w momencie wszczęcia procedury zamawiający dysponował środkami z budżetu Unii Europejskiej, ale w wyniku przedłużania się procesu wyboru wykonawcy przekroczono terminy na wykorzystanie przyznanych środków, co skutkowało cofnięciem przyznanego uprzednio finansowania. Skoro dla skuteczności unieważnienia nie są istotne przyczyny nie przyznania dofinansowania, to w analogiczny sposób należy rozpatrywać kwestię odebrania środków wcześniej przyznanych.

W treści art. 93 ust. 1 a ustawy Pzp posłużono się zwrotem „nie zostały mu przyznane”. Zakres zacytowanego fragmentu przepisu obejmuje możliwie szeroki katalog sytuacji. Przepis może być zastosowany na różnych etapach prowadzenia procedury wyboru wykonawcy, a także na różnych etapach, czy to ubiegania się o pozyskanie finansowania, czy to już po formalnym przyznaniu lub cofnięciu decyzji o finansowaniu ze środków budżetu Unii Europejskiej.