Zakazy i ograniczenia dotyczące wójtów i ich zastępców niepołączalność mandatów i ograniczenia działalności gospodarczej

Zgodnie z ustawą z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 190 z pźn. zm.) (art. 177 i art. 213), jeżeli osoba pełniąca funkcję posła lub senatora zostanie wybrana na wjta lub powołana na zastępcę wjta wwczas jej mandat parlamentarzysty wygasa automatycznie z dniem wyboru lub powołania. Sprawa się komplikuje w sytuacji odwrotnej, gdy osoba pełniąca funkcję wjta lub zastępcy wjta zostanie wybrana na senatora lub posła.

W gminie albo w parlamencie

Co prawda Ordynacja do Sejmu i Senatu pozostawia czas 14 dni na złożenie ewentualnej rezygnacji z mandatu parlamentarzysty na ręce odpowiednio Marszałka Sejmu lub Marszałka Senatu, jednakże ustawa o bezpośrednim wyborze wójta takiej alternatywy nie pozostawia. Wójt łamie zakaz i rada gminy ma obowiązek wygasić mu mandat wójta. Analogicznie w przypadku zastępcy, wójt powinien go odwołać.

Na tym tle nieco dziwnie brzmi art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 7, poz. 29) , z którego wynika, że nie ma zakazu zatrudniania posła i senatora w administracji samorządowej o ile stosunek pracy nawiązany zostanie na podstawie wyboru. Przypomnijmy, że członkowie zarządów powiatu i województwa również nie mogą jednocześnie pełnić funkcji posła i senatora.

Wójt to nie biznesmen

Ustawa o ograniczeniu działalności gospodarczej w art. 4 zakazuje osobie zajmującej stanowisko lub pełniącej funkcję wójta lub jego zastępcy być jednocześnie:

• 1) członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółek prawa handlowego; 
• W art. 6 ust. 1, ustawa o ograniczeniu działalności gospodarczej wprowadza wyjątek. Zakaz zajmowania tych stanowisk nie dotyczy sytuacji, w której osoby te zostały zgłoszone do objęcia takich stanowisk w spółce prawa handlowego przez: Skarb Państwa, inne państwowe osoby prawne, spółki, w których udział Skarbu Państwa przekracza 50 % kapitału zakładowego lub 50 % liczby akcji, j.s.t., ich związki lub inne osoby prawne j.s.t. Osoby te nie mogą zostać zgłoszone do więcej niż dwóch spółek prawa handlowego z udziałem podmiotów zgłaszających te osoby.
• W związku z tym, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. z 2000 r. 26, poz. 306 z późn. zm.) ta sama osoba może być członkiem rady nadzorczej tylko w jednej z:
  • a) jednoosobowych spółek prawa handlowego utworzonych przez Skarb Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego,
  • b) spółek prawa handlowego, w których udział Skarbu Państwa przekracza 50 % kapitału zakładowego lub 50 % liczby akcji,
  • c) spółek prawa handlowego, w których udział jednostek samorządu terytorialnego przekracza 50 % kapitału zakładowego lub 50 % liczby akcji,
  • d) spółek prawa handlowego, w których udział spółek, o których mowa w lit. a-c, przekracza 50 % kapitału zakładowego lub 50 % liczby akcji
  • Należy przyjąć, że ta sama osoba może być maksymalnie w dwóch komisjach rewizyjnych lub w jednej komisji rewizyjnej i jednaj radzie nadzorczej lub jednej radzie nadzorczej.
• 2) zatrudnionym lub wykonywać innych zajęć w spółkach prawa handlowego, które mogłyby wywołać podejrzenie o jego stronniczość lub interesowność;
• 3) członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółdzielni, z wyjątkiem rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej;
• 4) członkiem zarządu fundacji prowadzącej działalność gospodarczą;
• 5) prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności (z wyjątkiem działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego);
• 6) oraz posiadać w spółkach prawa handlowego więcej niż 10 % akcji lub udziały przedstawiające więcej niż 10 % kapitału zakładowego – w każdej z tych spółek;

Naruszenie wymienionych w pkt. 1-5 zakazów, przez osobę pełniącą funkcję wójta powoduje wygaśnięcie jego mandatu w trybie ustawy o bezpośrednim wyborze wójta.

Co do zakazu określonego w pkt. 6 ustawodawca, prawdopodobnie przez przeoczenie nie przewidział negatywnych konsekwencji wobec wójta. Posiadanie akcji bądź udziałów, bez względu na ich ilość nie stanowi prowadzenia działalności gospodarczej.

Jeżeli te same zakazy naruszy zastępca wójta, wójt odwołuje go, najpóźniej po upływie miesiąca od dnia, w którym uzyskał informację o tym fakcie, co jest równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy.

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 12 kwietnia 2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 190 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 7, poz. 29)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. z 2000 r. 26, poz. 306 z późn. zm.)


Pisaliśmy o tym również:
Zakazy i ograniczenia dotyczące wójtów i ich zastępców