Pytanie:
Czy spółka akcyjna jest zobowiązana do udzielania informacji publicznej?
Odpowiedź:
Spółka akcyjna jest zobowiązana do udostępnienia informacji publicznej, jeżeli wykonuje zadania publiczne, dysponuje majątkiem publicznym lub jeżeli organy władzy publicznej posiadają w danej spółce pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, a także, gdy władza publiczna posiada w spółce swój kapitał, pochodzący ze środków publicznych.
Uzasadnienie:
Katalog podmiotów zobowiązanych do udostępnienia informacji publicznej określa art. 4 ustawy z 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1764) dalej u.d.i.p. Analiza przywołanego przepisu prowadzi do wniosku, że co do zasady, spółka akcyjna jako osoba prawna działająca w obrocie gospodarczym w oparciu o przepisy k.s.h. i nie jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej.
Sytuacja zmienia się jednak, gdy spółka akcyjna została powołana, np. przez jednostkę samorządu terytorialnego lub Skarb Państwa do realizacji zadań publicznych (np. zadań użyteczności publicznej), dysponuje majątkiem publicznym albo w spółce akcyjnej pozycję dominującą mają organy władzy publicznej, a także gdy organy te mają w spółce swój kapitał pochodzący ze środków publicznych. We wszystkich tych przypadkach, spółka akcyjna staje się podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej.
Jeżeli więc spółka akcyjna została powołana do realizacji zadań publicznych w rozumieniu art. 4 ust. 1 u.d.i.p., tj. zadań, które "cechuje powszechność i użyteczność dla ogółu, a także sprzyjanie osiągnięciu celów określonych w Konstytucji lub ustawie" (por. wyrok WSA w Gdańsku z 14.06.2017 r., II SA/Gd 176/17), (np. spółka działająca w sferze wodociągów i kanalizacji) to wówczas taką spółkę akcyjną należy zakwalifikować jako podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej.
Innym przypadkiem, gdy spółka akcyjna będzie zobowiązana do udostępnienia informacji publicznej jest sytuacja, gdy spółka dysponuje majątkiem publicznym (por. wyrok WSA w Szczecinie z 16.02.2017 r., II SAB/Sz 160/16).
Spółka akcyjna może być zobowiązana do udostępnienia informacji publicznej także z uwagi na kształt jej struktury właścicielskiej. Jeżeli okaże się, że w danej spółce, jednostka samorządu terytorialnego lub Skarb Państwa ma pozycję dominującą (np. posiada całość akcji spółki), to wówczas spółka ta staje się podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej. Przykładem takich spółek na poziomie jednostek samorządu terytorialnego są spółki komunalne, a w przypadku spółek państwowych, np. PKP S.A. (por. wyrok WSA w Warszawie z 22.10.2015 r., II SAB/Wa 828/15).
W literaturze wskazuje się również, że spółka akcyjna jest zobowiązana do udostępnienia informacji publicznej także wówczas, gdy w kapitale spółki zostały zaangażowane środki publiczne, pochodzące np. od jednostki samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa. Na potwierdzenie powyższego można przytoczyć stanowisko doktryny: "(…) gdy samorząd zaangażował, jak w omawianej sprawie, środki publiczne w wysokości 92% kapitału spółki, nie można uznać, że majątek spółki, ze względu na sposób jego powstania, wielkość udziałów oraz cele, dla których został spółce przekazany, nie zachował charakteru majątku publicznego".
Tak więc, dopóki organy samorządu terytorialnego mają w nim udział, majątek taki powinien podlegać, jeśli idzie o informację publiczną, takim samym zasadom transparentności i społecznego nadzoru jak majątek będący własnością samorządu terytorialnego (por. Kamińska Irena, Rozbicka-Ostrowska Mirosława, Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, wyd. III, Wolters Kluwer Polska 2016).
