Czy pracownik zwolniony z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, zachowuje prawo do tego wynagrodzenia w przypadku nabycia prawa do zasiłku chorobowego?
Odpowiedź
W powszechnie obowiązującym prawie pracy nie przewiduje się instytucji zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w okresie wypowiedzenia pracownikowi przez pracodawcę umowy o pracę. Na tego typu zwolnienie pracownik nie musi się też zgadzać albowiem może być to dla niego niekorzystne. Na przykład, jeżeli w związku ze zwolnieniem z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik nie nabywa prawa do określonego świadczenia pieniężnego (chociażby premii) tego typu zwolnienie jest dopuszczalne tylko za wyraźną zgoda pracownika.
Jeżeli pytanie odnosi się do prywatnego pracodawcy może on za zgodą pracownika zwolnić go z dalszego obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia umowy.
Jeżeli pytanie odnosi się do pracodawcy publicznego tego typu zwolnienie jest dopuszczalne tylko w sytuacjach wyraźnie przewidzianych w ustawach. W przeciwnym wypadku pracodawca (np. urząd gminy w miejscowości X) nie ma prawa do zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy.
Zwolnienie z obowiązku uświadczenia pracy w sferze publicznej przewiduje się w szczególności w dwóch przypadkach, tj. w art. 72 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 227, poz. 1505 z późn. zm.) - dalej u.s.c. oraz w art. 55 ust. 10 ustawy o pracownikach samorządowych .
Zgodnie z art. 72 u.s.c. w okresie wypowiedzenia członek korpusu służby cywilnej może być zwolniony z pełnienia obowiązków, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Natomiast stosownie do przepisu art. 55 ust. 10 ustawy o pracownikach samorządowych w okresie wypowiedzenia pracownik samorządowy mianowany może być zwolniony z pełnienia obowiązków, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Ostatni przepis obejmuje jedynie pracowników samorządowych, którzy przed wejściem w życie ustawy o pracownikach samorządowych zatrudnieni byli na podstawie mianowania i dotyczy sytuacji przejściowej, tj. ich statusu prawnego do dnia 31 grudnia 2012 r.
Jeżeli zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy zostało dokonane zgodnie z prawem, tj. w przypadku pracodawcy publicznego na podstawie regulacji ustawowej, zaś w przypadku pracodawcy prywatnego za zgodą pracownika, należy przyjąć, iż do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego stosujemy przepisy ustawy z dnia z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.) - dalej u.ś.p.u.s. Zgodnie z art. 41 u.ś.p.u.s. przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku.
W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) dalej k.p. oraz w przepisach u.s.c. i ustawy o pracownikach samorządowych , brak jest regulacji, które przewidywałyby zachowanie prawa do wynagrodzenia w okresie pobierania zasiłku chorobowego należnego w sytuacji zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę.
W przedmiotowym przypadku należy przyjąć, iż pracownikowi, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie wypowiedzenia, w którym zwolniono go z obowiązku świadczenia pracy, należy się wynagrodzenie chorobowe (art. 92 k.p.) lub zasiłek chorobowy (art. 6 u.ś.p.u.s.). Okres wypowiedzenia, w którym pracownik nie świadczy pracy z powodu zwolnienia z tego obowiązku jest okresem ubezpieczenia z tytułu zawartego i nadal trwającego stosunku pracy. Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy nie ma żadnego wpływu na kwestię ubezpieczenia społecznego z tytułu zawartego stosunku pracy, tj. na skutki prawne wynikające z powstania niezdolności do pracy z powodu choroby.
Do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego (lub wynagrodzenia chorobowego) stosuje się reguły wynikające z art. 36 u.ś.p.u.s., zgodnie z którym podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za jeden dzień niezdolności do pracy stanowi 1/30 wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.
Stosownie do art. 42 u.ś.p.u.s. premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku. Wymienione składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy kwartalne, wlicza się do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej 1/12 kwot wypłaconych pracownikowi za 4 kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, zaś składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne, wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej 1/12 kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)