Pytanie:
Czy można wezwać gminę do usunięcia naruszenia prawa, w związku z tym, że utwardziła drogę gminną materiałem, który powoduje po przejeździe pojazdów uciążliwość w postaci nadmiernego zapylenia powietrza, poprzez wzbijanie tumanu kurzu?
Odpowiedź:
W mojej ocenie, mieszkańcy nie mogą wezwać gminy do zaniechania naruszeń prawa w przypadku, gdy to wezwanie dotyczy utwardzenia gruntu, które zostało dokonane na podstawie zezwolenia na przetwarzanie odpadami udzielonego gminie w trybie art. 42 ust. 2 i art. 43 ust. 2 ustawy z 14.12.2012 r. o odpadach. Oznacza to, że w analizowanym przypadku możliwość skorzystania z dyspozycji art. 101 ust. 1 ustawy z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym - dalej u.s.g. Natomiast, gmina może zostać wezwana do zaniechania naruszeń w trybie art. 101a ust. 1 u.s.g., jeżeli czynność faktyczna, podjęta na podstawie legalnej decyzji (zezwolenia na przetwarzanie odpadów) narusza prawa mieszkańców. W takim przypadku, po uprzednim wezwaniu gminy do zaniechania naruszeń mieszkańcom przysługuje prawo do złożenia skargi na bezczynność organów gminy, jeżeli korzystanie z utwardzonego gruntu (drogi) na podstawie zezwolenia powoduje nadmierne uciążliwości dla korzystających z drogi.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 101 ust. 1 u.s.g., każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego. Jednakże utwardzenie gruntu – drogi następuje na podstawie zezwolenia starosty. Nie ma to związku z podjęciem uchwały, ani wydaniem zarządzenia, stąd przepis art. 101 ust. 1 u.s.g. nie znajdzie zastosowania. Natomiast z treści art. 101a u.s.g. wynika, że przepisy art. 101 u.s.g. stosuje się odpowiednio, gdy organ gminy nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich. Kierujący skargę mogą podnosić, że utwardzenie gruntu, jakkolwiek dokonane legalnie nie zostało prawidłowo wykonane, skoro w wyniku korzystania z drogi pojawia się nadmierne pylenie. Oznacza to, że przepisy rozporządzenia Ministra Środowiska z 11.05.2015 r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami i urządzeniami ustalające warunki utwardzenia gruntu zawiera postanowienie, że utwardzanie to powinno być prowadzone w sposób uniemożliwiający pylenie, mogą być wykorzystywane tylko konkretne rodzaje odpadów.
Uwagi:
Gdyby ta droga zawiodła, tzn. sąd oddaliłby skargę, mieszkańcom pozostanie wystąpienie do sądu powszechnego z pozwem, w którym mogą domagać się zaniechania naruszeń, powołując się na treść art. 144 ustawy z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny.
