Podmiotem, który jest zobowiązany do opracowania mapy hałasu jest starosta. W ramach wyjątku zgodnie z art. 179 ust. 1 Prawa ochrony środowiska (t.j. Dz.U. 2013 nr 0 poz. 1232 z późn. zm.) w przypadku negatywnego oddziaływania akustycznego obiektu na znacznych obszarach mapę akustyczną sporządza jego zarządca. Aktualizacja następuje raz na 5 lat. Dokument ten wskazuje tereny o ponadnormatywnym oddziaływaniu hałasu i jest podstawą do stworzenia programu ochrony środowiska przed hałasem.
Celem opracowania mapy ukazującej akustyczny stan środowiska jest przede wszystkim wskazanie najważniejszych problemów związanych z ochroną środowiska, określenie ich negatywnych skutków oraz przygotowanie planu przeciwdziałania.
Obowiązek tworzenia map poza miastami o liczbie mieszkańców powyżej 100 000 i obszarami miejskimi dotyczy także dróg krajowych i wojewódzkich, linii kolejowych, portów lotniczych. Utrzymuje się on również, w przypadku, gdy tak stanowi powiatowy program ochrony środowiska Z drugiej strony coraz częściej dobrowolnie opracowanie map hałasu zlecają podmioty, których funkcjonowanie wiąże się z dużym zasięgiem oddziaływania akustycznego jak stadiony sportowe, zakłady przemysłowe czy też małe gminy, które chcą chronić swoje walory rekreacyjne.
Rozróżnia się strategiczne mapy akustyczne oraz mapy konfliktów akustycznych. Pierwsze przedstawiają uśrednione wyniki hałasu emitowanego z różnych źródeł w ujęciu roczynm, co daje możliwość jedynie ogólnej oceny zagrożenia hałasem na danym terenie. Drugie natomiast, odwzorowują realne pomiary hałasu komunikacyjnego w porównaniu z dopuszczalnymi normami zaakceptowanymi dla obszaru o wskazanym, w planie miejscowym bądź studium, przeznaczeniu.
Wykorzystanie danych z mapy akustycznej wydaje się szczególnie istotne w procesie uzyskania pozwolenia na budowę. W sytuacji gdy, informacje o dopuszczalnej maksymalnej emisji hałasu znajdowałyby się w dokumentach planistycznych, koszt i czas pozyskiwania decyzji budowlanej znacznie by się zredukował. Dzięki nim, oragan mógłby ocenić czy prognozowana emisja hałasu z projektowanego obiektu budowlanego jest do zaakceptowania na danym terenie. Analogicznie, użycie map akustycznych już na etapie planowania układów komunikacyjnych, ograniczyłoby ilość decyzji o budowie ekranów wyciszających wzdłuż pasów drogowych oraz przyczyniłoby się do zmniejszenia wydatków, w przypadku stawiania ekranów o nieodpowiednich parametrach.
Mapa akustyczna może usprawnić planowanie przestrzenne
Opracowanie mapy hałasu nie w każdym przypadku jest obowiązkowe. Większość obszarów w kraju nie posiada takiej dokumentacji, choć dzięki niej udałoby się zwiększyć skuteczność procesów administracyjno-urbanistycznych.