Prezydent miasta odmówił wnioskodawcy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego na rzecz żony. W uzasadnieniu organ wskazał, iż wnioskodawca nie legitymuje się jakimkolwiek orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności. Tymczasem zgodnie z treścią art. 17 ust 5 pkt 2 lit a  ustawy o świadczeniach rodzinnych , świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim chyba, że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

WSA rozpatrując sprawę zwrócił uwagę, iż w obecnym stanie prawnym nadal aktualne są uwagi zawarte w wyroku Trybunału Konstytucyjnego w z dnia 18 lipca 2008 r., sygn. akt P 27/07 (OTK 2008 Nr 6, poz. 107). W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny przypisując ogromne znaczenie usankcjonowanemu prawnie obowiązkowi alimentacyjnemu uznał, iż skoro członek rodziny wywiązuje się ze swych obowiązków zarówno prawnych, jak i moralnych wobec chorego krewnego, co wymaga rezygnacji z zarobkowania, to osoba ta powinna otrzymać od Państwa odpowiednie wsparcie. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego wybranie spośród osób zobowiązanych do alimentacji jedynie rodziców i przyznanie wyłącznie tej grupie prawa do świadczenia narusza to konstytucyjną zasadę równości i sprawiedliwości społecznej, pojmowaną nie w aspekcie socjalno – ekonomicznym, lecz odnoszącą się do społecznego poczucia sprawiedliwości, godząc dodatkowo w konstytucyjne nakazy ochrony i opieki nad rodziną, wyrażone w art. 18 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

Zdaniem WSA literalne odczytanie znowelizowanego przepisu art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a  ustawy o świadczeniach rodzinnych  w oderwaniu od pozostałych przepisów regulujących instytucję świadczenia pielęgnacyjnego prowadzi do sprzeczności z argumentacją zawartą w uzasadnieniu powołanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Przyjęcie wykładni, że małżonek ubiegający się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu sprawowania opieki nad swoim współmałżonkiem sam musiałby być osobą o znacznym stopniu niepełnosprawności, prowadziłoby do kuriozalnej sytuacji, w której świadczenie ustanowione w celu zapewnienia wsparcia osobie sprawującej opiekę nad wymagającym opieki współmałżonkiem mogłoby być przyznane tylko takiej osobie, która sama również wymaga opieki, bo jest niepełnosprawna w stopniu znacznym.

Zdaniem WSA taka wykładnia byłaby w oczywistej sprzeczności z brzmieniem art. 17 ust. 1 pkt 2 in fine wyłączającym osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności z kręgu podmiotów uprawnionych do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego. W celu uniknięcia takich nielogicznych wyników wykładni należy przyjąć, iż art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a  ustawy o świadczeniach rodzinnych  dotyczy sytuacji, gdy o świadczenie pielęgnacyjne z tytułu sprawowanej opieki stara się osoba spełniająca kryteria wskazane w ust. 1, ale niebędąca małżonkiem zobowiązanym w pierwszej kolejności do alimentacji. Tym samym przepis ust. 5 pkt 2 lit. a tego artykułu nie może mieć zastosowania w sytuacji, gdy z przedmiotowym wnioskiem występuje właśnie sam małżonek.

Uprawnioną do świadczenia pielęgnacyjnego jest osoba, która zrezygnowała z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym w znacznym stopniu małżonkiem, a zarazem na której ciąży wobec małżonka obowiązek o charakterze alimentacyjnym, a która nadto nie jest niepełnosprawna w stopniu znacznym, czyli nie dotyczy jej wyjątek, o jakim mowa w pkt 2 ust. 1 art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych – podkreślił WSA w Poznaniu.

Na podstawie: Wyrok WSA w Poznaniu z 4 grudnia 2012 r., sygn. akt II SA/Po 911/12, nieprawomocny

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.)