Małżeństwo nie stanowi przeszkody w przyznaniu świadczenia pielęgnacyjnego

Przesłanka negatywna, uniemożliwiająca przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, nie dotyczy małżonka osoby wymagającej opieki, spełniającego wymogi do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego, ale odnosi się do krewnych osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności, którzy ubiegaliby się o świadczenie pielęgnacyjne (lub już je otrzymują) w sytuacji, gdy osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim. Ma to uzasadnienie w przekonaniu ustawodawcy, że zobowiązanym do opieki nad osobą tego wymagającą powinien być w pierwszej kolejności jej małżonek, chyba że sam jest niepełnosprawny w stopniu znacznym uznał WSA w Warszawie.

 Wójt gminy odmówił wnioskodawczyni przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad mężem, legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Dlatego też, zdaniem organu I instancji, w sprawie nie wystąpiły przesłanki pozwalające na przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego wnioskodawczyni.

Skarżąca wniosła odwołanie od decyzji. Wskazała, że jej małżonek jest całkowicie niezdolny do pracy i samodzielnej egzystencji. Ze względu na jego stan zdrowia konieczna jest całodobowa opieka nad nim. Wskazała też wykładnię art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) ustawy o świadczeniach rodzinnych stosowaną przez sądy administracyjne, zgodnie z którą pozostawanie w związku małżeńskim przez osobę wymagającą opieki nie zawsze stanowi przeszkodę do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego dla osoby sprawującej opiekę, a jednocześnie zobowiązanej do alimentacji. SKO utrzymało jednak w mocy zaskarżoną decyzję.

WSA rozpatrując skargę zwrócił uwagę, iż zarówno SKO jak i wójt gminy przyjęli, że art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) ustawy o świadczeniach rodzinnych wyłącza możliwość otrzymania przez skarżącą świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki nad mężem, tylko z tego powodu, że o świadczenie ubiega się małżonek osoby wymagającej opieki. W doktrynie i orzecznictwie nie jest sporne, że wyrażony w art. 27 k.r.o. obowiązek przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny ma charakter alimentacyjny i wchodzi w zakres szerzej nakreślonych, wynikających z treści art. 23 k.r.o., obowiązków wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny. Zatem zdaniem WSA przesłanka negatywna, ujęta w art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) ustawy o świadczeniach rodzinnych, nie dotyczy zatem małżonka osoby wymagającej opieki, spełniającego wymogi do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego, określone w art. 17 ust. 1  ustawy o świadczeniach rodzinnych  , ale odnosi się do krewnych osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności, którzy ubiegaliby się o świadczenie pielęgnacyjne (lub już je otrzymują) w sytuacji, gdy osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim. Ma to uzasadnienie w przekonaniu ustawodawcy, że zobowiązanym do opieki nad osobą tego wymagającą powinien być w pierwszej kolejności jej małżonek, chyba że sam jest niepełnosprawny w stopniu znacznym. Wykluczenie małżonka osoby wymagającej opieki z kręgu osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego, obciążonego obowiązkiem alimentacyjnym oraz zdolnego do pracy, a niezatrudnionego ze względu na konieczność sprawowania opieki nad członkiem rodziny, byłoby naruszeniem art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – podkreślił WSA w Warszawie.

Na podstawie: Wyrok WSA w Warszawie z 4 lipca 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 728/12, nieprawomocny

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.)