Wójt gminy wszczął z urzędu postępowanie w sprawie wymierzenia wysokości administracyjnej kary pieniężnej za zniszczenie drzewa. W tym samym dniu organ wezwał strony postępowania do osobistego stawiennictwa, w urzędzie gminy w celu złożenia wyjaśnień.

Po złożeniu wyjaśnień, świadkowie złożyli, na podstawie art. 56 k.p.a. , wniosek o zwrot kosztów osobistego stawiennictwa.

Wójt gminy odrzucił wniosek. W uzasadnieniu wskazał, że termin stawiennictwa nie został zachowany i dlatego brak było podstaw do zwrotu kosztów według art. 56  k.p.a.  W postanowieniu zawarto pouczenie, że nie służy na nie zażalenie. Od postanowienia świadkowie złożyli skargę do sądu administracyjnego.

WSA stwierdził, iż skarga podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna, z racji braku wyczerpania przez skarżących służącego im w postępowaniu administracyjnym środka odwoławczego na etapie przedsądowym. Wymóg wyczerpania przez stronę skarżącą środków zaskarżenia, służących jej w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, wynika wprost z treści art. 52 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze.). Jak stanowi art. 52 § 2 ww. ustawy przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie.

Podstawę prawną kwestionowanego postanowienia stanowił przepis art. 56  k.p.a.  Zgodnie z tą regulacją osobie, która stawiła się na wezwanie, przyznaje się koszty podróży i inne należności ustalone zgodnie z przepisami zawartymi w dziale 2 tytułu III ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594, z późn. zm.). Dotyczy to również kosztów osobistego stawiennictwa stron, gdy postępowanie zostało wszczęte z urzędu albo gdy strona bez swojej winy została błędnie wezwana do stawienia się. Żądanie przyznania należności należy zgłosić organowi administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie, przed wydaniem decyzji, pod rygorem utraty roszczenia. Koszty osobistego stawiennictwa stron, gdy postępowanie zostało wszczęte z urzędu zalicza się do kosztów postępowania. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania administracyjnego następuje w formie postanowienia, na które służy zażalenie.

WSA zwrócił uwagę, że skarżący złożyli skargę do sądu administracyjnego na postanowienie organu I instancji, bez uprzedniego wyczerpania trybu zażaleniowego. Środkiem zaskarżenia na etapie postępowania administracyjnego jest zażalenie do SKO. W tej sytuacji sąd nie mógł poddać skargi merytorycznej ocenie, albowiem w pierwszej kolejności musiał skontrolować jej dopuszczalność.

Sąd zaznaczył jednak, iż uchybienie formalne może być konwalidowane poprzez złożenie zażalenia na postanowienie wójta gminy do SKO wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jego złożenia. Okolicznością uprawdopodobniającą brak winy skarżących w uchybieniu terminu jest błędne pouczenie wójta gminy, że na wydane przez niego postanowienie nie przysługuje zażalenie.


Na podstawie:
Postanowienie WSA w Białymstoku z 25 czerwca 2013 r., sygn. akt II SA/Bk 341/13, nieprawomocne

Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2013 r., poz. 267)