Zdaniem samorządowców szanse, jakie stwarza Fundusz Odbudowy i Zwiększania Odporności, powinny być wykorzystane w sposób racjonalny, zwiększający odporność całego kraju na sytuacje kryzysowe. Wymaga to dokonania istotnych zmian w projekcie KPO. Postulaty samorządowców nie zostały w tym zakresie nie zostały uwzględnione

- Dlatego nie mogliśmy dotychczas pozytywnie zaopiniować projektu – piszą Tadeusz Truskolaski prezes Unii Metropoli Polskich i Zygmunt Frankiewicz prezes Związku Miast Polskich.

Większe kompetencje i zrównoważenie proporcji w składzie Komitetu Monitorującego KPO

Zdaniem członków korporacji, komitet musi mieć uprawnienia do nadzorowania przestrzegania zasad jawności, przejrzystości i równego dostępu beneficjentów do środków publicznych.

Do zadań Komitetu powinno należeć także: opiniowanie i zatwierdzanie procedur wyboru projektów, opiniowanie i zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów w ramach KPO; przyjmowanie sprawozdań z realizacji KPO oraz informacji o wynikach kontroli i audytu, opiniowanie propozycji zmian do KPO.

Skład Komitetu – podobnie jak w przypadku innych instrumentów finansowych UE – musi zapewniać zrównoważoną (3 x 1/3) reprezentację trzech segmentów życia publicznego: administracji centralnej, władz lokalnych i regionalnych oraz sektora pozarządowego. Przedstawiciele tych środowisk muszą być wyłonieni przez stanowiące ich ustawową albo statutową reprezentację gremia.

Samorządy jeszcze walczą o większy wpływ na Krajowy Plan Odbudowy>>
 

Większa rola samorządu terytorialnego w KPO

Przedstawiciele ZMP i UMP chcą, aby Komisja Europejska wskazała rządowi RP na konieczność zwiększenia roli samorządu terytorialnego w realizacji KPO, poprzez dostosowanie zapisów do porządku prawnego państwa, polegające na przypisaniu zadań, które na mocy obowiązujących w Polsce ustaw są zdecentralizowane, tym szczeblom JST, które są za nie odpowiedzialne.

Dysponentem tych środków powinny być samorządy województw oraz miasta realizujące zintegrowane inwestycje terytorialne w miejskich obszarach funkcjonalnych. Dotyczy to zwłaszcza takich zadań jak: lokalny i regionalny transport publiczny, gminna, powiatowa i wojewódzka część placówek ochrony zdrowia, edukacja, pomoc społeczna, sieci wodociągowo-kanalizacyjne, zagospodarowanie odpadów, ciepłownictwo, energetyka lokalna, ochrona powietrza, gospodarka wodna. Zwiększenie odporności w tych dziedzinach ma wymiar terytorialny – lokalny albo regionalny, co powinno być uwzględnione w KPO.

Samorządowcy chcą, aby Komisja spowodowała, by planowane przez rząd RP zmiany w organizacji systemu ochrony zdrowia nie prowadziły do jego centralizacji, ale były zgodne z obecnym podziałem zadań publicznych w tej dziedzinie. Centralizacji ochrony zdrowia są przeciwne wszystkie zainteresowane środowiska w Polsce.

Finalna wersja Krajowego Planu Odbudowy jest już w Komisji Europejskiej>>
 

Zachwiana równowaga między pożyczkami a dotacjami

Kolejny postulat dotyczy wskazania rządowi RP, że wykorzystanie przez państwo członkowskie środków z Funduszu Odbudowy i Zwiększenia Odporności z jej części dotacyjnej albo pożyczkowej nie oznacza, że wewnątrz państwa członkowskiego będzie obowiązywał podobny podział.

Według rządowego projektu KPO sektor rządowy ma korzystać w około 81 proc. z dotacji, a samorządowy – w większości (ponad 53 proc.)  z części pożyczkowej.

- Konieczne jest w tym zakresie zachowanie równowagi oraz przyjęcie zasady, że ewentualne pożyczki wewnątrz państwa członkowskiego powinny dotyczyć tych sektorów, które – po ich wzmocnieniu ze środków KPO – mogą wypracować przychody, a nie tych, które z zasady są finansowane lub dofinansowywane z dotacji.

 

Członkowie obu stowarzyszeń miejskich chcą, aby komisji zobowiązała rządu RP – zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu i Rady UE – do przedstawienia projektowanych w ramach KPO zamierzeń na tle całej planowanej polityki rozwoju, w tym programów krajowych oraz założeń perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027.

A także zobowiązała rząd do szybkiego przedstawienia do konsultacji projektu ustawy określającej zasady wdrażania KPO, a także do uzyskania notyfikacji tego projektu ustawy przez Komisję Europejską, z uwzględnieniem opinii wymienionych w punkcie 1 środowisk.

Chcą też, aby rząd odniósł się też do uwag szczegółowych, wniesionych przez obie organizacje.