Największe kontrowersje wzbudziło przyjęcie przez Sejm senackiej poprawki do nowelizacji ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm., dalej: u.d.i.p. ), zgodnie z którą możliwe będzie ograniczenie prawa do informacji publicznej ze względu na "ochronę ważnego interesu gospodarczego państwa" w dwóch przypadkach - gdy osłabiałoby to pozycję państwa w negocjacjach np. umów międzynarodowych lub w ramach Unii Europejskiej oraz by chronić interesy majątkowe państwa w postępowaniach przed sądami czy trybunałami.
Podstawowym celem projektowanych zmian jest jednak wprowadzenie do krajowego porządku prawnego nowego (piątego) trybu dostępu do informacji publicznej oraz zasad ponownego wykorzystywania informacji publicznych, które zostały określone w dyrektywie 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. dotyczącej ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego.
Ze względu na rozszerzenie przedmiotu u.d.i.p o kwestie związane z ponownym wykorzystywaniem informacji publicznej wprowadza się postanowienia, polegające na dookreśleniu przedmiotu u.d.i.p o tę nową instytucję prawną. W związku z powyższym, w art. 1 ust. 1 u.d.i.p wskazuje się, iż "każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu i ponownemu wykorzystywaniu na zasadach oraz w trybie określonych w niniejszej ustawie".
W związku ze zmianą art. 1 u.d.i.p dodaje się w art. 2 u.d.i.p ust. 2a, który rozstrzyga o relacji między z jednej strony konstytucyjnymi gwarancjami "prawa do informacji" (art. 61 Konstytucji RP ) oraz "wolności wypowiedzi" (art. 54 Konstytucji RP ), z drugiej zaś ustawowymi zasadami ponownego wykorzystywania informacji publicznej, a także wskazuje się na wyraźne rozróżnienie instytucji ponownego wykorzystywania informacji publicznej od jej rozpowszechniania. Do ustawy została wprowadzona, wzorowana na art. 1 ust. 3 ww. dyrektywy zasada potwierdzająca, iż ponowne wykorzystywanie nie narusza prawa do informacji publicznej ani wolności jej rozpowszechniania. Ponadto rozszerzenie zakresu przedmiotowego ustawy o "ponowne wykorzystywanie informacji publicznej" rodzi konieczność sformułowania prawa, iż każdemu przysługuje prawo do jej ponownego wykorzystywania.
Kolejna istotna zmiana w u.d.i.p polega na wprowadzeniu instytucji centralnego repozytorium informacji publicznych - nowego trybu udostępniania informacji publicznej i jej ponownego wykorzystywania.
Przyjęte rozwiązanie polega na tym, że wyznaczone podmioty publicznoprawne przekazują określone przez Prezesa Rady Ministrów zasoby informacyjne do centralnego repozytorium (lub wskazują ich położenie - w przypadku przechowywania ich we własnym repozytorium), pod warunkiem ich uprzedniego opracowania w celu spełnienia wymogów przewidzianych dla zasobu informacyjnego. Obowiązek przekazywania obejmuje zarówno jednorazowe przeniesienie do repozytorium posiadanego zasobu informacyjnego, jak i następnie cykliczne uzupełnianie centralnego repozytorium o nowe zbierane lub tworzone informacje. Natomiast kompetencją ministra właściwego do spraw informatyzacji jest weryfikacja poprawności przekazywanych informacji, a następnie organizacja ich przetwarzania w centralnym repozytorium (w tym udostępniania zasobu informacyjnego osobom zainteresowanym).
Wprowadzenie instytucji ponownego wykorzystywania informacji publicznej wiąże się z potrzebą ujednolicenia kontroli sądowej i objęcia wszystkich spraw indywidualnych kognicją sądu administracyjnego.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących centralnego repozytorium informacji publicznej, które wejdą w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.
Źródło: www.prezydent.pl, stan z dnia 26 sierpnia 2011 r.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.)
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z. Nr 78, poz. 483 ze zm.)