Dyrektor otrzymał nieoficjalnie informację, iż nauczyciel zatrudniony przez mianowanie zostanie prawdopodobnie ukarany za jazdę samochodem pod wpływem alkoholu (powyżej 1 promila) i bez związku z pracą.

Kiedy i jakie czynności powinien podjąć?

Po jakim czasie ewentualna kara ulegnie zatarciu?

Odpowiedź

Z dniem uprawomocnienia się wyroku karnego stosunek pracy z nauczycielem wygasa, zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela , w zależności od rodzaju kary nałożonej będzie mógł wrócić do pracy po zatarciu skazania. Najdłuższy okres oczekiwania na zatarcie skazania, to 10 lat, najkrótszy, to 6 miesięcy po upływie okresu próby (przy zastosowaniu kary pozbawienia wolności w zawieszeniu).

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 26 Karty Nauczyciela , stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa, m.in. w sytuacji skazania za umyślne popełnienie przestępstwa. Jazda po spożyciu alkoholu jest zawsze przestępstwem umyślnym, gdyż nauczyciel mógł odstąpić od jazdy pojazdem. Wygaśnięcie stosunku pracy stwierdza dyrektor szkoły, a w stosunku do dyrektora szkoły - organ prowadzący szkołę. Przesłanką wygaśnięcia stosunku pracy jest skazanie za przestępstwo popełnione umyślnie.

Bez względu na to, czy skazanie następuje w wyniku sprawy z oskarżenia publicznego, czy prywatnego jej skutkiem jest wygaśnięcie stosunku pracy (sprawa związana z postępowaniem w związku z prowadzeniem pojazdu w stanie nietrzeźwości jest sprawą "z urzędu", tj. akt oskarżenia wnosi prokurator). Należy zauważyć, że samo przesądzenie o winie nie jest jednak równoznaczne ze skazaniem. W nauce i judykaturze prawa karnego utrwalony jest pogląd, że warunkowe umorzenie postępowania jest orzeczeniem stwierdzającym winę, natomiast nie jest orzeczeniem skazującym. SN stwierdził również, że uznanie nauczyciela mianowanego w postępowaniu karnym winnym popełnienia przestępstwa o charakterze umyślnym, ściganego z oskarżenia prywatnego i odstąpienie od wymierzenia kary na podstawie art. 59 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.- Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) - dalej k.k., z nałożeniem środka karnego w postaci nawiązki nie jest prawomocnym skazaniem za przestępstwo popełnione umyślnie (uchwała SN z dnia 6 listopada 2001 r. III ZP 17/2001). W omawianym przypadku raczej trudno przyjąć, że sprawa zakończy się na warunkowym umorzeniu postępowania, skoro nauczyciel prowadził pojazd w stanie znacznej nietrzeźwości i trudno dopatrzyć się przesłanek, które miałyby wpływ na warunkowe umorzenie tego postępowania, np. wina i społeczna szkodliwość zarzuconego mu czynu nie są znaczne. Stan nietrzeźwości w rozumieniu kodeksu karnego zachodzi, gdy:
- zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub
- zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

Za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości sąd może orzec karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Oprócz tego sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych lub pojazdów mechanicznych określonego rodzaju na okres od 1 roku do lat 10. Jeśli kierując pojazdem w stanie nietrzeźwości sprawca spowodował wypadek, w którym są zabici lub ranni, sąd może orzec dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych.

W tej sytuacji, można w "ciemno" przyjąć, że nauczyciel zostanie skazany i skazanie uprawomocni się. Co najwyżej moment uprawomocnienia się wyroku może być odwleczony w czasie na skutek wniesienia apelacji od wyroku sądu I instancji. Sąd ma obowiązek poinformowania pracodawcy nauczyciela o jego skazaniu.

Skazanie pociąga to za sobą szereg następstw dla nauczyciela, w tym uniemożliwia mu wykonywanie zawodu nauczyciela do czasu zatarcia skazania. Instytucja zatarcia skazania uregulowana jest w art. 76 oraz 106-108 k.k. Zatarcie skazania jest pewnego rodzaju fikcją prawną, polegającą na tym, że z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe (art. 106 k.k.). Zatarcie skazania może nastąpić z urzędu lub na wniosek. W razie skazania na karę pozbawienia wolności zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od wykonania, uznania jej za wykonaną lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania. Sąd może jednak na wniosek skazanego zarządzić zatarcie skazania już po upływie 5 lat, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat. Nauczyciel najprawdopodobniej nie zostanie skazany na okres dłuższy niż 2 lata, jeśli w trakcie popełnienia przestępstwa nie doszło do wypadku, w wyniku czego jakieś osoby zostały ranne lub zabite.

W razie skazania na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 5 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania. Na wniosek skazanego sąd może zarządzić zatarcie skazania już po upływie 3 lat.
W razie odstąpienia od wymierzenia kary, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wydania prawomocnego orzeczenia.
Jeżeli orzeczono środek karny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania (nie dotyczy to jednak środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody).

W przypadku natomiast skazania sprawcy na karę w zawieszeniu, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby, przy czym nie jest możliwe wcześniejsze zatarcie takiej kary.

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Administracja

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 2006 r. Nr 97, poz. 674)