Rada powiatu dokonała nowelizacji statutu powiatu, polegającej między innymi na uregulowaniu zasad i trybu wyboru przez radę powiatu członków komisji rewizyjnej. W nowelizacji statutu przyjęto rozwiązanie, że w przypadku, gdy klub radnych nie skorzysta z uprawnienia do zgłoszenia swojego przedstawiciela do komisji rewizyjnej, rada powiatu dokona wyboru przedstawiciela klubu radnych do komisji rewizyjnej spośród członków tego klubu. Takie rozwiązanie zostało zakwestionowane przez organ nadzoru.
Zdaniem wojewody, uchwała w sposób istotny wykracza poza delegację ustawową określoną w art. 19 ustawy o samorządzie powiatowym , a także narusza przepis art. 16 ust. 2 tejże ustawy, umożliwiając radzie powiatu wybór do składu komisji rewizyjnej członka klubu radnych z pominięciem stanowiska klubu co do jego przedstawiciela.
Rozstrzygając spór WSA podkreślił, iż komisja rewizyjna jest wewnętrznym organem rady powołanym do wykonywania w jej imieniu czynności kontrolnych wobec organu wykonawczego powiatu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych. Utworzenie tej komisji jest obowiązkowe, w przeciwieństwie do innych komisji, które rada może tworzyć, ale nie musi. Skoro jednym z ustawowych obowiązków rady jest utworzenie komisji rewizyjnej, to rada powinna określić w statucie powiatu tryb postępowania przy wyborze członków tej komisji. Zatem określenie w statucie powiatu zasad i procedury wyboru członków komisji rewizyjnej przez radę powiatu należy kwalifikować jako regulację dotyczącą organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy rady powiatu w rozumieniu art. 19 ustawy o samorządzie powiatowym . W literaturze wskazuje się, że w odniesieniu do organizacji wewnętrznej i trybu pracy rady powiatu, postanowienia statutu winny określać m.in. sprawy: rodzaju i ilości stałych i doraźnych komisji rady oraz zasad ich tworzenia, zasad współdziałania pomiędzy komisjami rady i klubami zwłaszcza w zakresie opiniowania projektów uchwał rady powiatu, zasad współdziałania komisji rewizyjnej z pozostałymi komisjami w zakresie wykonywania kontroli zarządu i jednostek organizacyjnych powiatu. Również na gruncie przepisów art. 18 a i art. 22 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym , stanowiących odpowiedniki art. 16 i art. 19 ustawy o samorządzie powiatowym , wskazuje się, że przepisy te są na tyle ogólne, że nie zawierają wytycznych w przedmiocie powoływania członków komisji rewizyjnej, dlatego też zasady i tryb wyboru członków tej komisji powinny być określone w statucie gminy.
WSA zwrócił uwagę, iż przepisy ustawy o samorządzie powiatowym umożliwiają radnym tworzenie klubów radnych (art. 18 ustawy). W ramach tych klubów radni również powinni aktywnie uczestniczyć w pracach rady, korzystając z przyznanych klubom ustawowych uprawnień. Takim uprawnieniem klubu radnych jest posiadanie swojego przedstawiciela w komisji rewizyjnej. Zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym w skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów.
Celem wprowadzenia tego przepisu było zapewnienie komisji rewizyjnej reprezentatywności, a więc zagwarantowanie przedstawicielowi każdego klubu radnych (a zwłaszcza klubom opozycyjnym) miejsca w komisji pełniącej funkcje kontrolne w stosunku do organu wykonawczego powiatu. Przedstawienie kandydata na to miejsce jest wprawdzie uprawnieniem, a nie obowiązkiem klubu, lecz radni zrzeszeni w klubie, jako reprezentanci mieszkańców powiatu działający w interesie publicznym, powinni z tego uprawnienia korzystać. Jeżeli klub radnych nie korzysta z zagwarantowanego mu przez art. 16 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym uprawnienia i odmawia wskazania swojego przedstawiciela do komisji rewizyjnej, to komisja ta powinna zostać powołana przez radę powiatu z pominięciem przedstawiciela tego klubu. Nieskorzystanie przez klub radnych z ustawowego prawa do posiadania swojego przedstawiciela w komisji rewizyjnej nie może bowiem uniemożliwiać utworzenia komisji i prowadzić do paraliżowania pracy rady powiatu – podkreślił WSA.
Na podstawie: Wyrok NSA z 9 maja 2013 r., sygn. akt II OSK 778/13, prawomocny
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)