Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka gdy rodzice zamieszkują poza granicami RP

Czy jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka przysługuje rodzicom, ktrzy mieszkają i pracują poza granicami RP?

Czy jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka przysługuje rodzicom, którzy mieszkają i pracują poza granicami RP, w Wielkiej Brytanii?

Rodzina wraz z dzieckiem tam przebywa i planuje przebywać przez okres dłuższy niż obecny okres zasiłkowy. Jedyny związek z Polską to zameldowanie na terenie naszego kraju, które oboje posiadają.

Odpowiedź

Świadczenia rodzinne przewidziane w przepisach polskich w tym wypadku nie przysługują. Przysługiwać będą mogły świadczenia określone w przepisach obowiązujących w Wielkiej Brytanii, jeżeli osoby wskazane w pytaniu spełnią warunki przewidziane przez te przepisy.

Uzasadnienie

Jednorazowa zapomoga jest świadczeniem rodzinnym podlegającym przepisom ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992) - dalej u.ś.r. Zgodnie z art. 1 ust. 2-3 u.ś.r. świadczenia rodzinne przysługują m.in. obywatelom polskim, którzy zamieszkują na terytorium RP przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Za okres zasiłkowy ustawa uznaje okres od dnia 1 września do dnia 31 sierpnia następnego roku kalendarzowego, na jaki ustala się prawo do świadczeń rodzinnych. Przepisy u.ś.r. operują w tym wypadku kategorią zamieszkania, a nie zameldowania, decydujące więc jest nie zameldowanie, ale faktycznie zamieszkanie na terytorium Polski.

Przepisy unijne przewidują, że osoba jest uprawniona do świadczeń rodzinnych zgodnie z ustawodawstwem właściwego państwa członkowskiego, włącznie ze świadczeniami dla członków rodziny, którzy zamieszkują w innym państwie członkowskim, tak jak gdyby zamieszkiwali oni w pierwszym państwie członkowskim. Zasady pierwszeństwa prawa właściwego określa – w przypadku zbiegu prawa do świadczeń – art. 68 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (dalej Rozporządzenie 883/04). Na podstawie zatem art. 68 ust. 1 w przypadku świadczeń wypłacanych przez więcej niż jedno państwo członkowskie z różnych tytułów, kolejność pierwszeństwa jest następująca:
- w pierwszej kolejności prawa udzielane z tytułu zatrudnienia lub pracy na własny rachunek,
- w drugiej kolejności prawa udzielane z tytułu otrzymywania emerytury lub renty,
- w ostatniej kolejności prawa uzyskiwane na podstawie miejsca zamieszkania.

Z kolei w przypadku świadczeń wypłacanych przez więcej niż jedno państwo członkowskie z tego samego tytułu, kolejność pierwszeństwa ustalana jest poprzez odniesienie do następujących kryteriów dodatkowych:
– w przypadku świadczeń uzyskiwanych z tytułu zatrudnienia lub pracy na własny rachunek pierwszeństwo ma miejsce zamieszkania dzieci, pod warunkiem, że taka praca jest wykonywana i, dodatkowo, w odpowiednim przypadku, najwyższa kwota świadczeń przewidzianych przez kolidujące ustawodawstwa, w tym ostatnim przypadku koszt świadczeń dzielony jest według kryteriów określonych w odrębnym rozporządzeniu wykonawczym,
– w przypadku świadczeń uzyskiwanych na podstawie miejsca zamieszkania: miejsce zamieszkania dzieci.

Dodatkowym kryterium różnicującym jest jeszcze art. 68 ust. 2 Rozporządzenia 883/04, zgodnie z którym w przypadku zbiegu uprawnień, świadczenia rodzinne udzielane są zgodnie z ustawodawstwem wyznaczonym jako mające pierwszeństwo na podstawie przepisów art. 68 ust. 1 Rozporządzenia 883/04 cyt. wyżej.

Natomiast uprawnienia do świadczeń rodzinnych z tytułu innych kolidujących ustawodawstw są zawieszane do kwoty przewidzianej przez pierwsze ustawodawstwo i, w odpowiednim przypadku, określany jest dodatek dyferencyjny dla sumy, która przekracza tę kwotę. Jednakże taki dodatek dyferencyjny nie musi być przewidziany dla dzieci zamieszkujących w innym państwie członkowskim, kiedy uprawnienie do przedmiotowego świadczenia wynika wyłącznie z miejsca zamieszkania.

Powyższe oznacza zatem, że o prawie do świadczeń rodzinnych będzie decydować prawo brytyjskie, a zatem nie będzie przysługiwała wspomniana wyżej jednorazowa zapomoga w Polsce. Mogą natomiast przysługiwać inne lub podobne świadczenia przewidziane według przepisów obowiązujących w Wielkiej Brytanii.