Ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. Nr 143, poz. 963, dalej jako ustawa) wprowadza szereg zmian w przepisach dotyczących nieruchomości. W poprzednim artykule opisane zostały regulacje obejmujące przygotowanie do realizacji inwestycji. Poniższy tekst dotyczy nabywania nieruchomości na własność przez Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego w celu realizacji inwestycji.

Decyzja o pozwoleniu na realizację inwestycji rodzi skutki w sferze gospodarowania nieruchomościami – zatwierdza podział nieruchomości oraz stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej oraz w katastrze nieruchomości. Ponadto chwila, w której decyzja staje się ostateczna decyduje o przejściu na własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego nieruchomości. Kolejnym skutkiem jest wygaśnięcie na nieruchomości wszystkich ograniczonych praw rzeczowych łącznie z użytkowaniem wieczystym, z tym że najem, dzierżawa lub użyczenie nieruchomości wygasają z upływem 30 dni od dnia, w którym decyzja o pozwoleniu na realizację inwestycji stała się ostateczna.

Podmioty będące dotychczasowymi właścicielami bądź użytkownikami nieruchomości mają prawo do odszkodowania z tytułu wywłaszczenia. Wysokość odszkodowania podlega uzgodnieniu, jeżeli jednak nie dojdzie do tego w terminie 2 miesięcy od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna, wysokość odszkodowania ustali wojewoda w drodze decyzji, na co ma 30 dni. Szczegółowe zasady ustalania wysokości odszkodowania określa art. 21 ustawy.

Jednym z istotnych elementów decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji jest termin wydania nieruchomości bądź wydania nieruchomości i opróżnienia lokali oraz innych pomieszczeń. Do chwili nadejścia wskazanego terminu, dotychczasowy właściciel bądź użytkownik wieczysty może użytkować nieruchomość nieodpłatnie.

Również właścicielowi bądź użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, wobec której ograniczono trwale sposób korzystania w związku z realizacją inwestycji, przysługują pewne roszczenia względem Skarbu Państwa bądź jednostki samorządu terytorialnego. Może on domagać się wykupu nieruchomości, jeżeli złoży odpowiedni wniosek w terminie 90 dni od dnia, w którym otrzymał od wojewody zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie o wydanie decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji.

W sytuacjach nadzwyczajnych, gdy uzasadnia to interes społeczny i gospodarczy, na wniosek inwestora wojewoda może nadać decyzji klauzulę natychmiastowej wykonalności. W takiej sytuacji decyzja zobowiązuje do wydania nieruchomości, które przeszły na własność Skarbu Państwa bądź jednostek samorządu terytorialnego, opróżnienia lokalu i innych pomieszczeń w terminie 90 dni od dnia wydania decyzji oraz uprawnia do faktycznego objęcia nieruchomości w posiadanie i rozpoczęcia robót budowlanych. Inwestor ma jednak obowiązek wskazania lokalu zamiennego, jeżeli inwestycja ma być realizowana na nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, bądź budynkiem, w którym wyodrębniono lokal mieszkalny. Obowiązek ten jest zniesiony, jeżeli faktyczne objęcie nieruchomości w posiadanie następuje po upływie terminu wydania nieruchomości określonego w decyzji.
Kolejnym skutkiem wydania decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji jest możliwość wygaśnięcia (w drodze decyzji wojewody) dotychczasowego trwałego zarządu na nieruchomości przeznaczonej na inwestycję. Jeżeli jednak inwestorem jest jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, otrzymuje ona z mocy prawa, nieodpłatnie, w trwały zarząd nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa, z dniem, w którym decyzja o pozwoleniu na realizację inwestycji, dotycząca tych nieruchomości, stała się ostateczna. Organem właściwym do ustanowienia trwałego zarządu jest wojewoda, który wydaje w tej sprawie decyzję.

Przepisy szczególne wprowadzono też w kwestii gospodarki leśnej na terenie nieruchomości, na której ma być realizowana inwestycja. Jeżeli owa nieruchomość jest objęta zarządem przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, ciąży na nim obowiązek dokonania wycinki drzew i krzewów i ich uprzątnięcia. W tym celu zawierane jest osobne porozumienie pomiędzy Lasami Państwowymi a inwestorem, przy czym inwestor jest zobowiązany do poniesienia kosztów wycinki i uprzątnięcia terenu. Należy zaznaczyć, że teren nieruchomości, na której ma być realizowana inwestycja, wyłączony jest spod regulacji przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych, a na usunięcie drzew i krzewów nie są wymagane zezwolenia przewidziane ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.).

Pewne regulacje szczególne przewidziano również wobec ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo postępowania przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Nie znajduje zastosowania art. 61 § 3 tej ustawy mówiący o wstrzymaniu wykonania decyzji. Ponadto czas przewidziany na przekazanie akt sprawy i odpowiedzi na skargę przez organ do sądu administracyjnego skrócono z 30 do 15 dni, a skargę rozpatruje się w terminie 30 dni od dnia otrzymania akt sprawy i odpowiedzi na skargę.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia, tj. 25 sierpnia 2010 r.


Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. Nr 143, poz. 963)
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.)

Pisaliśmy o tym również:
 Inwestycje w zakresie budowli przeciwpowodziowych – przygotowanie do realizacji inwestycji